વાઇનો હુમલો આવે તો રાખો ધ્યાન:ખેતરમાંથી લાવેલા શાકભાજીનો સમજી-વિચારીને કરો ઉપયોગ, ભારતમાં 1 કરોડથી વધુ લોકો આ બીમારીથી પીડિત

તમે દંગલ ગર્લ ફાતિમા સના શેખને પહેલેથી જ જાણો છો. એક્ટ્રેસે હાલમાં ઇન્સ્ટાગ્રામ પર એક પોસ્ટ શેર કરીને જણાવ્યું હતું કે તેને વાઈની એટલે કે એપીલેપ્સીની બીમારી છે. તે કસરત અને દવાની મદદથી તેને ઠીક કરવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે. તેને સૌથી પહેલા દંગલના સેટ પર આ બીમારી વિશે ખબર પડી હતી. તે હવે આ બીમારી સાથે જીવતા શીખી ગઈ છે.

નવેમ્બર મહિનો રાષ્ટ્રીય એપીલેપ્સી જાગૃતિ મહિના (National Epilepsy Awareness Month ) તરીકે ઉજવવામાં આવે છે. આવતીકાલે એટલે કે 17મી નવેમ્બર રાષ્ટ્રીય એપિલેપ્સી દિવસ પણ છે.

આ સ્થિતિમાં આપણે એપીલેપ્સી સાથે જોડાયેલા કેટલાક પ્રશ્નોના જવાબો જાણીએ છીએ અને સાથે જ સમજીએ છીએ કે ચંપલ સૂંઘો, વળગાડ મુક્તિ કરવી પડશે, તેની સાથે કોણ લગ્ન કરશે, હવે આવી તમામ માન્યતાઓનું વાસ્તવિક સત્ય શું છે?

આ સમાચારમાં પોલ છે

સવાલ : વાઈ શું છે?
જવાબ : આ મગજને લગતી એક પ્રકારની બીમારી છે. મગજના સર્કિટમાં વધુ પડતા સ્પાર્કિંગને કારણે દર્દીને વાઈના હુમલા થાય છે. મેડિકલ સાયન્સમાં તેના હુમલાને ન્યુરોલોજીકલ ડિસઓર્ડર કહેવામાં આવે છે.

સવાલ : દુનિયાભરમાં અને ભારતમાં દર્દીઓની સંખ્યા કેટલી છે?
લેસેન્ટના રિપોર્ટ અનુસાર,
વિશ્વભરમાં લગભગ 5 કરોડ લોકો એપિલેપ્સીથી પીડિત છે.
તેમાંથી લગભગ એકથી 1.2 કરોડ લોકો ભારતીય છે.

સવાલ : ગામડાંના લોકો વાઈને અસ્પૃશ્યતા સાથે સાંકળે છે, તેને મેલીવિદ્યાથી મટાડવાની કોશિશ કરે છે, તે રોગ મટાડી શકે છે કે નહીં?
જવાબ : મેડિકલ સાયન્સ આ બધી બાબતોમાં બિલકુલ માનતું નથી. જો તમે વિજ્ઞાનમાં માનતા હોવ તો તે દર્દીની સ્થિતિ સુધારવાને બદલે બગડી શકે છે. એટલા માટે મેલીવિદ્યાબના ચક્કરમાં ન પડો.

સવાલ : ડોક્ટર વાઇના હુમલાની ઓળખ કેવી રીતે કરી શકે છે?
જવાબ : એમઆરઆઈ અને ઈઈજી ટેસ્ટ દ્વારા ડોકટરો સરળતાથી વાઈની ઓળખ કરી શકે છે.

સવાલ : વાઇનો હુમલો કોઈ વ્યક્તિને આવે છે તો તેમાં કેવા પ્રકારના લક્ષણો જોવા મળે છે?
જવાબ : વાઈના હુમલાના વિવિધ પ્રકાર હોય છે, તેના લક્ષણો હુમલા પ્રમાણે દેખાય છે. અહીં અમે કેટલાક સામાન્ય લક્ષણો વિશે જણાવીએ....

સવાલ : ઘણીવાર એવું કહેવાય છે કે ખુલ્લામાં શૌચ કરવાથી પણ વાઈની બીમારી થઈ શકે છે, આ વાત કેટલી સાચી છે?
જવાબ : ઘણા લોકોમાં એપિલેપ્સીનું કારણ મગજમાં કૃમિ હોવાને કારણે પણ હોય છે. જે ન્યુરો સિસ્ટીસ સરકોસીસ તરીકે ઓળખાય છે. આ ખુલ્લામાં શૌચને કારણે છે. ખુલ્લામાં શૌચ કરવાથી પેટમાં રહેલ કૃમિ બહાર આવે છે. તે ખેતરોમાં હાજર શાકભાજી અથવા પાણીમાં જોવા મળે છે.

એઈમ્સના ડો. મંજરી ત્રિપાઠીના જણાવ્યા અનુસાર, જ્યારે આ શાકભાજી તમારા ઘરે જાય છે અને તેને યોગ્ય રીતે ધોયા વિના મોમોસ અને બર્ગર જેવી વસ્તુઓમાં ઉપયોગમાં લેવામાં આવે છે, ત્યારે ટેપવોર્મના કોથળીઓ જે આંખોથી દેખાતા નથી, મગજમાં પહોંચે છે. જેવાઇનું કારણ બને છે.

સવાલ : શું છોકરીઓ કે સ્ત્રીઓને વાઈનો હુમલો આવ્યો હોય તે ક્યારેય માતા બની શકે છે?
જવાબ : એવું થઈ શકે છે, પરંતુ જો પ્રેગ્નેન્સી પહેલા એપીલેપ્સી પર કંટ્રોલ રાખવામાં આવે તો પ્રેગ્નન્સીમાં કોઈ સમસ્યા નથી. ગર્ભાવસ્થાના એક વર્ષ પહેલાં યોગ્ય દવાઓ શરૂ કરવાથી બાળક પર ખરાબ અસર થતી નથી. આજે એવી દવાઓ ઉપલબ્ધ છે, જે ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન માતા અને બાળકને કોઈ નુકસાન પહોંચાડતી નથી.

સવાલ : આ બીમારીમાં કેટલા સમય સુધી દવા લેવી પડી શકે છે?
જવાબ : તે દર્દીના રોગ પર આધાર રાખે છે. એવું જરૂરી નથી કે દરેક દર્દીની દવા 3-5 વર્ષમાં બંધ થઈ જાય. કેટલાક દર્દીઓને માત્ર 6 મહિના, 1 વર્ષ અથવા તો 1 અઠવાડિયા સુધી દવા લેવાની જરૂર પડે છે. કેટલાક દર્દીઓને જીવનભર દવા લેવાની જરૂર પડી શકે છે.

સવાલ : જો કોઈને વાઇનો હુમલો આવે તો આસપાસના લોકો, ફેમિલી અને મિત્રએ શું કરવું જોઈએ અને શું નહીં?
જવાબ : આ રીતે કરો દર્દીની મદદ

સંદર્ભ : ડો. પ્રભાત કુમાર સિંહ, પૂર્વ ડાયરેક્ટર, AIIMS