Gujarati News
Utility
'Dad Would Have Been Saved If CPR Had Been Given In The Golden Hour', Know What Is CPR?

સંતોખ સિંહનાં દીકરાએ નિવેદન આપ્યું:‘ગોલ્ડન અવરમાં CPR આપવામાં આવ્યો હોત તો પપ્પા બચી શકત’, જાણો શું છે CPR?

17 દિવસ પહેલા

કૉપી લિંક

જાલંધરનાં કોંગ્રેસનાં સાંસદ ચૌધરી સંતોખ સિંહનું શનિવારનાં રોજ નિધન થયું હતું, તેમના પુત્ર વિક્રમજીત ચૌધરીએ જણાવ્યું હતું કે, ‘એમ્બ્યુલન્સમાં લઈ જતી વખતે તેમના પિતા શ્વાસ લઈ રહ્યા હતા પરંતુ, ડોકટરો પાસે કોઈ ઇમરજન્સી શોકની વસ્તુઓ નહોતી. ત્યાંના ડોક્ટરો ભારે ગભરાટમાં હતા.’ આનો સીધો અર્થ એ થયો કે, જો સાંસદને ગોલ્ડન આવરમાં CPR આપવામાં આવ્યો હોત તો તેમનો જીવ બચી શક્યો હોત. આજે કામના સમાચારમાં આપણે જાણીશું કે, ગોલ્ડન અવર શું છે? આ સમયે CPR આપવું કેટલું જરૂરી છે? CPR કેવી રીતે આપવામાં આવે છે અને તેને આપવામાં શું ભૂલો કરી શકાય છે?

આજના એક્સપર્ટ મેદાંતા હોસ્પિટલનાં ચેરમેન અને મેનેજિંગ ડાયરેક્ટર ડૉ. નરેશ ત્રેહાન છે.

પ્રશ્ન- ગોલ્ડન અવર એટલે શું?
જવાબ- કોઈપણ ઈજા કે હૃદયરોગનાં હુમલા પછીના અમુક સમયને ‘ગોલ્ડન અવર’ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. જો પહેલી 60 મિનિટમાં યોગ્ય પગલાં લેવામાં આવે તો દર્દીનો જીવ બચી શકે છે.

પ્રશ્ન- ગોલ્ડન અવરમાં CPR આપવું કેટલું મહત્વનું છે?
જવાબ- ગોલ્ડન અવરમાં CPR આપવું જરૂરી છે કારણ કે, જ્યારે આ એક કલાકમાં યોગ્ય પગલાં લેવામાં ન આવે ત્યારે સૌથી વધુ મૃત્યુ થાય છે. હોસ્પિટલમાં પહોંચતા પહેલાનો આ સમય છે, જેમાં દર્દીને CPR આપવામાં આવે તો ડૉક્ટર માટે દર્દીનો જીવ બચાવવો સરળ બની જાય છે. ઇન્ડિયન રિસુસિટેશન કાઉન્સિલના સાયન્ટિફિક ડિરેક્ટર ડૉ. રાકેશ ગર્ગનાં જણાવ્યા અનુસાર, જો હાલના ડેટા જોવામાં આવે અને દર્દીને સમયસર CPR આપવામાં આવે તો 40-60 ટકા જીવ બચાવી શકાય છે.

પ્રશ્ન- CPR એટલે શું?
જવાબ- CPRનું સંપૂર્ણ સ્વરૂપ કાર્ડિયોપલ્મોનરી રિસુસિટેશન છે. આ એક જીવન રક્ષક તકનીક છે, જેનો ઉપયોગ હાર્ટ એટેક દરમિયાન કરવામાં આવે છે. જો કોઈ વ્યક્તિનું હૃદય ધબકતું બંધ થઈ જાય તો CPR ઘરેથી હોસ્પિટલ જતી વખતે જીવન બચાવવાનું કામ કરે છે.

ઇન્ડિયન રિસુસિટેશન કાઉન્સિલ (IRC)નાં ચેરપર્સન ડૉ. એસ.એસ.સી. ચક્રરાવનાં જણાવ્યા મુજબ

2 ટકાથી પણ ઓછા લોકોને CPRની જાણકારી છે.
દેશમાં દર 1 લાખની વસ્તીએ આશરે 4280 લોકો દર વર્ષે કાર્ડિયાક એરેસ્ટનો ભોગ બને છે.
દર મિનિટે 112 લોકો કાર્ડિયાક અરેસ્ટથી મરી રહ્યા છે.
તેથી, CPR કેવી રીતે આપવામાં આવે છે તે સમજવું મહત્વપૂર્ણ છે ...

પ્રશ્ન- CPR કેવી રીતે આપવામાં આવે છે?
જવાબ- CPR આપવાના બે રસ્તા છે.

પહેલી રીત : જ્યારે તે દર્દીને બીજી વ્યક્તિ પાસેથી આપવામાં આવે છે.
બીજી રીત : તે દર્દીને તબીબી ડિવાઈસની મદદથી આપવામાં આવે છે.
બાળકો અને પુખ્ત વયનાં લોકો બંનેને જે રીતે CPR આપવામાં આવે છે તે અલગ છે.

પ્રશ્ન- CPR દેવાની જરુરિયાત ક્યારે પડે છે?
જવાબ- CPR ત્યારે આપવામાં આવે છે જ્યારે...

કોઈ એકાએક વ્યક્તિ બેભાન થઈ જાય અને તે શ્વાસ લઈ ન શકતા હોય.
કોઈ એક્સિડન્ટ દરમિયાન વ્યક્તિને શ્વાસ લેવામાં તકલીફ થાય.
જો કોઈ વ્યક્તિ પાણીમાં ડૂબી જાય તો તેમાંથી બહાર નીકળો.

યાદ રાખો- CPR આપ્યા પછી દર્દીને જલ્દી જ હોસ્પિટલ લઈ જાવ.

પ્રશ્ન- CPR ટ્રેનિંગ કેવી રીતે થાય છે?
જવાબ-
આ વાતને ઉદાહરણ દ્વારા સમજીએ-
જો કોઈ વ્યક્તિ અચાનક પડી જાય છે તો આવી સ્થિતિમાં સૌથી પહેલાં તેના માથા પર તમારો હાથ મૂકો અને તપાસો કે ક્યાંય પણ લોહી નીકળ્યું નથી. પછી ABC ફોર્મ્યુલાને ફોલો કરો.

A એટલે એરવે : નાકની સામે હાથ મૂકીને શ્વાસની તપાસ કરો. જો તમે શ્વાસ લઈ રહ્યા છો, તો તમે તમારા હાથમાં હૂંફ અનુભવશો.
B એટલે બ્રીથીંગ : તમારા હાથને છાતી પર રાખો અને ચેક કરો કે, તમે શ્વાસ લઈ રહ્યા છો કે નહીં. અહીં બીજો નિયમ છે, જ્યારે તે પુરુષ હોય ત્યારે છાતીની તપાસ કરવી. જ્યારે તમે સ્ત્રી હો, ત્યારે તમારા હાથને પેટ પર મૂકો અને તપાસો.
C એટલે સર્ક્યુલેશન : નીચે સૂતેલી વ્યક્તિના ડાબા હાથની નાડી તપાસો. આ સમય દરમિયાન કાંડાને સંપૂર્ણપણે ઢીલા કરો. હવે બેભાન વ્યક્તિને થોડી જગાડવાનો પ્રયત્ન કરો. જો તે કોઈપણ પ્રકારની હિલચાલ ન કરી રહ્યો હોય અને શ્વાસ ના લેતો હોય તો તેને CPR આપો.

પ્રશ્ન- CPR આપવાનો શું ફાયદો છે?
જવાબ- તે દર્દીને શ્વાસ લેવામાં મદદ કરે છે. CPR આપવાથી હૃદય અને મગજમાં રક્ત પરિભ્રમણમાં મદદ મળે છે. ઘણા કિસ્સામાં CPRની મદદથી વ્યક્તિનો જીવ બચી જાય છે.

જાણવા જેવું

જ્યારે હાર્ટ એટેક આવે છે ત્યારે આસપાસના લોકો શું ભૂલ કરે છે? જો આ ભૂલો ના થાય તો કોઈપણ વ્યક્તિનો જીવ બચી શકે છે
ગભરાઇને તે હોસ્પિટલમાં ફોન કરીને દર્દીની આસપાસ ભીડ કરીને ઊભા રહે છે. હું CPR આપવા વિશે વિચારતો નથી.
જો કોઈ CPR આપવાનું વિચારે તો પણ ડરના કારણે દર્દીને CPR નથી આપતા.

CPR આપતી વખતે તમે કઈ ભૂલો કરો છો?