મોહમ્મદ સિરાજે એન્ડરસન જેવું બ્રહ્માસ્ત્ર ડેવલપ કર્યું:બેટ્સમેન અંદાજો નથી લગાવી શકતા કે બોલ બહાર જશે કે અંદર આવશે; જાણો તેની ખાસિયત

ભારતના ફાસ્ટ બોલર મોહમ્મદ સિરાજે શ્રીલંકા સામેની વનડે શ્રેણીની 3 મેચમાં 9 વિકેટ લીધી હતી. તેણે માત્ર પાવરપ્લેમાં 7 વિકેટ ઝડપી હતી. 2022ની શરૂઆતથી તે એવો બોલર છે, જેણે પાવરપ્લેમાં વધુ ODI વિકેટ લીધી છે. નવા બોલ સાથે તેની બોલિંગને વર્લ્ડ ક્લાસ કહેવામાં આવી રહી છે.

હવે સવાલ એ થાય છે કે સિરાજે છેલ્લા એક વર્ષમાં એવું શું કર્યું છે જેને કારણે તેની બોલિંગ એટલી ખતરનાક બની ગઈ છે. નિષ્ણાતોનું માનવું છે કે સિરાજે એવું 'બ્રહ્માસ્ત્ર' વિકસાવ્યું છે, જે અત્યારે ફક્ત ઈંગ્લેન્ડના ફાસ્ટ બોલર જેમ્સ એન્ડરસન પાસે છે.

આ બ્રહ્માસ્ત્રનું નામ છે 'વોબલ સીમ ડિલિવરી'. વોબલ (Wobble)નો અર્થ થાય છે લથડવું. જ્યારે બોલરના હાથમાંથી દડો છૂટે છે પછી બોલ સ્થિર રહેતો નથી. એ આડોઅવળો થાય છે, એટલે કે એ ડાબે-જમણે અફળાઈને આગળ વધતો રહે છે. એટલે કે બોલની સીમ (વચ્ચેની કિનારી) પિચ પર ન આવે ત્યાં સુધી એક દિશામાં સ્થિર રહેવાને બદલે બંને દિશામાં આગળ વધે છે. આને કારણે બેટ્સમેનો મૂંઝવણમાં રહે છે કે બોલ ફટકાર્યા પછી બોલ અંદર આવશે કે બહાર જશે.

જ્યારે બોલની સીમ (કિનારી) એના માર્ગમાં એક દિશામાં સ્થિર રહે છે (બોલરના હાથથી પિચ સુધીની મુસાફરી), ત્યારે બેટ્સમેન અનુમાન કરી શકે છે કે તે આઉટ થશે કે અંદર, પરંતુ વોબલ સીમના કિસ્સામાં જ્યાં સુધી એ પિચ ન થાય ત્યાં સુધી ચળવળનો નિર્ણય કરી શકાતો નથી. આનાથી બેટ્સમેનને બોલને અનુભવવા માટે ઓછો સમય મળે છે અને શોટની પસંદગીમાં ભૂલની શક્યતા વધી જાય છે. આ સાથે બોલરને વિકેટ મળવાની શક્યતાઓ પણ વધી જાય છે.

આ અંગે સિરાજ પોતે શું કહે છે?
શ્રીલંકા સામેની છેલ્લી વન-ડેમાં તેણે પાવરપ્લેમાં જ 4 વિકેટ ઝડપી હતી. મેચ બાદ સિરાજે કહ્યું હતું કે બેટ્સમેનોને આસાનીથી વોબલ સીમ ટ્રિક સમજાતી નથી. આ ડિલિવરી સાથે મારી કોશિશ એ રહે છે કે હું બોલનો એવો ટપ્પો પાડું કે બેટર માટે વધારે મુશ્કેલી ઊભી થાય.

પહેલા નેટમાં પ્રેક્ટિસ કરી
સિરાજે કહ્યું હતું કે તે નેટ્સમાં વોબલ સીમની જોરદાર પ્રેક્ટિસ કરતો હતો. જ્યારે તેને કંટ્રોલ આવી ગયો તો તેણે મેચમાં આ પ્રયોગ કરી જોયો. હવે એનાં સારાં રિઝલ્ટ પણ મળી રહ્યાં છે.

આ બોલ કેવી રીતે ફેંકાય છે?
વોબલ સીમ ડિલિવરી સામાન્ય રીતે ઝડપી બોલરો દ્વારા કરવામાં આવે છે. ઇન-સ્વિંગ અને આઉટ-સ્વિંગ બોલ કરવા માટે ઈન્ડેક્સ અને રિંગ ફિંગરને સીમની નજીક રાખવામાં આવે છે, પરંતુ વોબલ સીમ બોલ ફેંકવા માટે બે આંગળી વચ્ચેનું અંતર વધારે રાખવું પડે છે.

એન્ડરસને એને બ્રહ્માસ્ત્ર બનાવ્યું
ઇંગ્લેન્ડના ફાસ્ટ બોલર જેમ્સ એન્ડરસને વોબલ સીમ ડિલિવરીને ફેમસ બનાવી હોવાનું માનવામાં આવે છે. 40 વર્ષની ઉંમરે પણ તે વોબલ સીમ ડિલિવરીની મદદથી ઘણા યુવા અને અનુભવી બટર્સને મૂંઝવે છે. એન્ડરસને છેલ્લાં 12 વર્ષથી આ બોલનો ઉપયોગ કરીને ઘણી વિકેટો લીધી હતી. તે અત્યારે સૌથી વધુ ટેસ્ટ વિકેટ લેનારો ઝડપી બોલર પણ છે. તેણે ઈંગ્લેન્ડ માટે 177 ટેસ્ટમાં 675 વિકેટ લીધી છે.

પાકિસ્તાનના મોહમ્મદ આસિફે પ્રેરણા આપી
એન્ડરસને કહ્યું હતું કે તે 2010ના પાકિસ્તાન પ્રવાસ દરમિયાન આ બોલ ફેંકવાનું શીખ્યો હતો. તેણે પૂર્વ પાકિસ્તાની બોલર મોહમ્મદ આસિફને ઘણી વખત આવું કરતો જોયો છે. એનાથી તેને ઘણી વિકેટ પણ મળી હતી. તેથી જ એન્ડરસને પણ વોબલ સીમથી બોલિંગ શરૂ કરી. આસિફે પાકિસ્તાન માટે 23 ટેસ્ટમાં 106 અને 38 વન-ડેમાં 46 વિકેટ લીધી હતી.

આ દિવસોમાં મોહમ્મદ સિરાજ સિવાય પાકિસ્તાનના મોહમ્મદ અબ્બાસ, ન્યૂઝીલેન્ડના ટિમ સાઉથી અને ઉમેશ યાદવ જેવા ઘણા બોલરો અલગ-અલગ રીતે વોબલ સીમનો ઉપયોગ કરવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છે.

આ ડિલિવરીનો પાવરપ્લે સાથે શું સંબંધ છે?
વોબલ સીમ ડિલિવરી સામાન્ય રીતે નવા બોલ કરતાં વધુ અસરકારક હોય છે. લાલ બોલમાં એની અસર થોડી વધુ રહે છે. એ જ સમયે સફેદ બોલમાં એની અસર થોડી ઓવર પછી ઓછી થઈ જાય છે. આવી સ્થિતિમાં સિરાજ પાવરપ્લેમાં વોબલ સીમ ડિલિવરીનો શ્રેષ્ઠ રીતે ઉપયોગ કરીને સતત વિકેટો લઈ રહ્યો છે.

સિરાજે સૌથી વધુ પાવરપ્લે વિકેટ લીધી હતી
2019માં ODI ડેબ્યુ કર્યા બાદ સિરાજને 2022થી સતત ટીમ ઈન્ડિયામાં સામેલ કરવામાં આવ્યો હતો. તેનું કારણ તેની વિકેટ લેવાની ક્ષમતા હતી. તેણે ભારત માટે અત્યારસુધી રમાયેલી 19 વન-ડેમાં 33 વિકેટ લીધી છે. 2022 પછીથી સિરાજે 1થી 10 ઓવરની વચ્ચે 18 ઇનિંગ્સમાં 23 વિકેટ લીધી હતી. એના પછી ન્યૂઝીલેન્ડના ટ્રેન્ટ બોલ્ટે પાવરપ્લેમાં 10 વિકેટ ઝડપી છે. 2022માં સિરાજે પાવરપ્લેમાં જ 16 વિકેટ લીધી હતી.