ભાસ્કર એક્સપ્લેનરસમજીએ તેજસ્વીને 2025માં કમાન આપવાનો શું છે અર્થ:શું રાષ્ટ્રીય રાજનીતિમાં જગ્યા શોધી રહ્યા છે નીતિશ કે તેજસ્વીની લોકપ્રિયતાએ કર્યા મજબૂર

CM નીતીશ કુમારે મંગળવારે મહાગઠબંધનના ધારાસભ્ય દળની બેઠકમાં મોટી જાહેરાત કરી. તેમણે કહ્યું કે 2025ની વિધાનસભા ચૂંટણી ડેપ્યુટી સીએમ તેજસ્વી યાદવના નેતૃત્વમાં લડવામાં આવશે. આ સાથે તેમણે કહ્યું કે તેમનું લક્ષ્ય 2024ની લોકસભા ચૂંટણીમાં વડાપ્રધાન પદના ઉમેદવાર બનવાનું નથી, પરંતુ ભાજપને સત્તા પરથી હટાવવાનું છે.

આ પહેલા પણ નીતિશ કુમાર ઘણા કાર્યક્રમોમાં સંકેત આપી ચૂક્યા છે કે હવેથી માત્ર તેજસ્વી યાદવ જ બિહારનું નેતૃત્વ કરશે. સીએમ નીતિશ કુમારનું આ નિવેદન આરજેડીના તે નિવેદન બાદ આવ્યું છે જેમાં પાર્ટીના પ્રદેશ અધ્યક્ષ જગદાનંદ સિંહે નીતિશ કુમારને પીએમ બનાવવા માટે પોતાનું સમર્થન આપ્યું હતું. તેમણે કહ્યું હતું કે આરજેડી નીતિશ કુમારને દેશના વડાપ્રધાન બનાવશે.

નીતિશ કુમારના આ નિવેદનના ઘણા અર્થ કાઢવામાં આવી રહ્યા છે. કેટલાક તેને તેજસ્વીની સામે નીતિશની શરણાગતિ ગણાવી રહ્યા છે તો કેટલાક તેને રાષ્ટ્રીય રાજકારણમાં નીતિશ કુમારનો છેલ્લો પ્રયાસ ગણાવી રહ્યા છે.
દૈનિક ભાસ્કરે નિષ્ણાત સાથે વાત કરી અને આ નિવેદનનો અર્થ સમજવાનો પ્રયાસ કર્યો.

હવે 5 પ્રશ્નોમાં નીતિશ કુમારના નિવેદનનો અર્થ સમજો...

પ્રશ્ન 1. શું 2024 પહેલા તેજસ્વી યાદવ બિહારના સીએમ બનશે?
બિહારની રાજનીતિને નજીકથી જાણતા વરિષ્ઠ પત્રકાર મણિકાંત ઠાકુર કહે છે કે નીતીશ કુમારના આ નિવેદન બાદ સ્પષ્ટ થઈ ગયું છે કે નીતિશ કુમાર હવે રાજ્યની રાજનીતિમાંથી નિવૃત્તિ લેવા માંગે છે. તેઓ બધું જ તેજસ્વી યાદવને સોંપીને રાષ્ટ્રીય રાજકારણમાં પોતાનું સ્થાન બનાવવા માંગે છે. મહાગઠબંધનની સરકાર બની ત્યારથી જ બીજી વખત તેમણે તેનો સંકેત આપ્યો હતો.

તેમનું કહેવું છે કે આવું કરવું નીતીશ કુમારની મજબૂરી છે. બીજી તરફ આરજેડી પરિવારને નજીકથી જાણતા વરિષ્ઠ પત્રકાર નલિન વર્માનું કહેવું છે કે નીતીશ કુમાર 2024માં લોકસભાની ચૂંટણી લડશે તેમાં કોઈ શંકા નથી. તેઓ ચૂંટણી જીતીને લોકસભામાં જશે, આવી સ્થિતિમાં માત્ર તેજસ્વી યાદવ જ બિહારની કમાન સંભાળશે.

પ્રશ્ન-2. શું નીતિશ કુમાર રાષ્ટ્રીય રાજકારણ માટે મુખ્યમંત્રીની ખુરશી છોડશે?
વરિષ્ઠ પત્રકાર અવધેશ કુમારનું કહેવું છે કે નીતીશ કુમાર હાલમાં સીએમ પદ છોડવાના કોઈ મૂડમાં દેખાતા નથી. તેઓ કહે છે કે નીતિશ કુમારની છબી હવે વિશ્વસનીય નેતા જેવી રહી નથી. બીજું, તેઓ જાણે છે કે હાલમાં તેઓ દેશમાં વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીની લોકપ્રિયતાની નજીક પણ નથી. હાલમાં, આરજેડી સિવાય, મહાબંધનના અન્ય કોઈ પક્ષોએ તેમને તેમના નેતા તરીકે સ્પષ્ટપણે સ્વીકાર્યા નથી. આવી સ્થિતિમાં સીએમ પદ સંભાળતા જ તેઓ રાષ્ટ્રીય રાજકારણમાં પોતાનું સ્થાન શોધી લેશે. જો આવું ન થયું હોત તો તેમણે રાજીનામું આપીને કમાન તેજસ્વીને સોંપી દીધી હોત અને રાષ્ટ્રીય રાજકારણ કર્યું હોત.

પ્રશ્ન-3. શું તેજસ્વી યાદવની લોકપ્રિયતા સામે નીતિશ કુમારે આત્મસમર્પણ કર્યું છે?
તાજેતરમાં જ ત્રણ વિધાનસભા પેટાચૂંટણી યોજાઈ હતી. મોકામા, ગોપાલગંજ અને કુધની. આરજેડી મોકામામાં પોતાનો ગઢ બચાવવામાં સફળ રહી. જેડીયુના ઉમેદવાર આરજેડી સીટ પર ચૂંટણી લડ્યા હતા. સીએમ નીતિશ કુમાર માટે પ્રચાર કર્યા પછી પણ તેઓ ચૂંટણી હારી ગયા હતા. આવી સ્થિતિમાં હવે સવાલ એ ઉઠવા લાગ્યો છે કે શું બિહારમાં તેજસ્વી યાદવની લોકપ્રિયતા નીતિશ કુમાર કરતા વધુ થઈ ગઈ છે? શું આ ડરના કારણે જ નીતીશ કુમારે તેજસ્વી યાદવને શરણે કર્યા?

વરિષ્ઠ પત્રકાર નલિન વર્મા કહે છે કે જો જનાદેશ પર નજર કરીએ તો, બિહારમાં માત્ર તેજસ્વી યાદવ જ ભાવિ નેતા તરીકે જોવામાં આવે છે. તેઓ માત્ર નવી પેઢીના જ નેતા નથી, પરંતુ હાલમાં તેજસ્વી યાદવ જેવા કદનો કોઈ નેતા બિહારમાં બિન-ભાજપ પક્ષોમાં જોવા મળતો નથી. બીજી તરફ અવધેશ કુમારનું કહેવું છે કે તેજસ્વી યાદવનું સીએમ બનવું હવે નીતિશ કુમારની કૃપા પર નિર્ભર નથી. તેઓ જ્યારે ઇચ્છે ત્યારે સીએમ બની શકે છે, પરંતુ તેઓ અત્યારે એવું કરશે નહીં. તેઓ મક્કમ પગલાઓ સાથે આગળ વધી રહ્યા છે.

પ્રશ્ન-4. શું આરજેડી અને જેડીયુનું વિલીનીકરણ થશે?
નલિન વર્માનું કહેવું છે કે જો જેડીયુ અને આરજેડીનું વિલીનીકરણ થાય તો તેમાં આશ્ચર્યજનક કંઈ નથી.છેલ્લા 5 વર્ષથી જનતા દળ સાથે જોડાયેલા તમામ પક્ષોને એક છત્ર હેઠળ લાવવાના પ્રયાસો થઈ રહ્યા છે. આ માટે અગાઉ સપા પ્રમુખ મુલાયમ સિંહ યાદવને પણ નેતા તરીકે પસંદ કરવામાં આવ્યા હતા, પરંતુ તેમ છતાં મામલો થાળે પડ્યો ન હતો.

વરિષ્ઠ પત્રકાર મણિકાંત ઠાકુર કહે છે કે નીતીશ કુમાર જાણે છે કે બિહારનું રાજકારણ હવે તેમનું રહ્યું નથી. સતત વિલીનીકરણના સમાચારો પર નીતિશ કુમારનું મૌન માત્ર વિલીનીકરણ અંગેની તેમની નારાજગી દર્શાવે છે. બંને પક્ષો એકબીજાનો વિરોધ કરીને જ અસ્તિત્વમાં આવ્યા હતા. હવે બંને પાસે ભાજપ વિરોધ સિવાય કોઈ પણ પ્રકારનો મુદ્દો બચ્યો નથી.

પ્રશ્ન-5. શું સાથી પક્ષો નીતિશને દેશના નેતા અને તેજસ્વીને રાજ્યના નેતા તરીકે સ્વીકારશે?
નેતૃત્વ પરિવર્તનના આ સમયગાળામાં સાથી પક્ષો નીતિશને તેમના નેતા તરીકે સ્વીકારશે કે કેમ તે અંગે ચર્ચા ચાલી રહી છે. નિષ્ણાતોના મતે તેજસ્વી યાદવને સ્વીકારવામાં કોઈપણ પક્ષને કોઈ મુશ્કેલી નહીં પડે. તે હજુ પણ તેમની સાથે છે. કોંગ્રેસે પણ લાલુ પ્રસાદ યાદવ અને રાબડી દેવીને સમર્થન આપ્યું છે. બાકીના અન્ય પક્ષો હજુ પણ તેજસ્વીની સાથે છે. સમસ્યા નીતીશ કુમારના સમર્થનમાં હોઈ શકે છે.

અવધેશ કુમારનું કહેવું છે કે કોંગ્રેસ તેમને નેતા તરીકે સ્વીકારવા તૈયાર નહીં થાય. તે જ સમયે, કોઈપણ રાજ્યનો અન્ય કોઈ પ્રાદેશિક પક્ષ હજી સુધી નીતિશ કુમારને તેમના નેતા તરીકે સીધો સ્વીકારવા તૈયાર નથી. ટીએમસી મમતા બેનર્જી અને આમ આદમી પાર્ટી અરવિંદ કેજરીવાલને તેના નેતા તરીકે ગણે છે. નીતિશ કુમાર 2010થી દેશના રાજકારણમાં પોતાનું સ્થાન બનાવવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છે. તેઓ એ પણ જાણે છે કે આ તેમનો છેલ્લો પ્રયાસ છે.

RJDએ કહ્યું- બિહારના લોકો ઇચ્છે છે કે તેજસ્વી CM બને
આરજેડીના પ્રવક્તા શક્તિ સિંહ યાદવે દૈનિક ભાસ્કરને જણાવ્યું કે નીતિશ કુમાર માત્ર બિહારના મુખ્યમંત્રી નથી. તેઓ મહાગઠબંધનના નેતા પણ છે. તેઓ જે પણ નિર્ણય લેશે તે તમામ મતદારોને સ્વીકારવામાં આવશે. તેને તેજસ્વી યાદવની શાલીનતા, નમ્રતા અને ક્ષમતામાં વિશ્વાસ છે. તેથી જ તેઓએ તેમને નેતૃત્વ માટે પસંદ કર્યા છે અને તે બધાએ સ્વીકાર્યું છે. તેમણે કહ્યું કે બિહારના લોકો લાંબા સમયથી ઈચ્છી રહ્યા છે કે તેજસ્વી યાદવ બિહારના મુખ્યમંત્રી બને.

નીતિશ કુમાર તેજસ્વી યાદવની કારકિર્દી પર બ્રેક લગાવશે - BJP
ભાજપના પ્રવક્તા સંતોષ પાઠકે દૈનિક ભાસ્કરને જણાવ્યું હતું કે નીતિશ કુમાર ખૂબ જ ચાલાક અને કપટી નેતા તરીકે ઉભરી આવ્યા છે. અગાઉ લાંબો સમય ભાજપ સાથે રહ્યા હતા. શરૂઆતના 5 વર્ષથી તેઓ સતત ભાજપને નબળો પાડવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છે. હવે તેઓ આ જ યુક્તિ તેજસ્વી સાથે કરી રહ્યા છે. તેઓએ તેજસ્વી યાદવને નેતા ન બનાવવાની કોશિશ શરૂ કરી દીધી છે. લાલુ પ્રસાદ યાદવ અને તેજસ્વી યાદવે આ વાત સમજવી પડશે. તેઓ જેટલી જલ્દી સમજશે, તેટલું સારું રહેશે. નીતીશ કુમારનો કોમન મિનિમમ પ્રોગ્રામ ભાજપ સાથે કરવામાં આવ્યો હતો, હવે તેઓ તેજસ્વી યાદવ સાથે મળીને સરકાર ચલાવી રહ્યા છે.

કોંગ્રેસે કહ્યું કે રાજ્યમાં તેજસ્વી અને દેશમાં રાહુલ અમારા નેતા છે
કોંગ્રેસના પ્રવક્તા રાજેશ રાઠોડે દૈનિક ભાસ્કરને જણાવ્યું કે, કોંગ્રેસ પાર્ટીએ 2020માં જ તેજસ્વી યાદવને તેના નેતા તરીકે સ્વીકારી લીધા છે. અમે તેમના નેતૃત્વમાં ચૂંટણી લડ્યા હતા. 2020માં નહીં પણ 2025માં જ. આના પર મુખ્યમંત્રી નીતિશ કુમારે પોતાની મહોર લગાવી દીધી છે. આ સુખદ છે. વડાપ્રધાન પદના સવાલ પર તેમણે કહ્યું કે સીએમ પોતે કહી રહ્યા છે કે તેઓ વડાપ્રધાન પદના ઉમેદવાર નથી. કોંગ્રેસ પાર્ટીના નેતા રાહુલ ગાંધી છે. પાર્ટી હંમેશા તેમને વડાપ્રધાન તરીકે જોવા માંગતી હતી. તેઓ જે પણ નિર્ણય લેશે તે પાર્ટીને સ્વીકારવામાં આવશે.