પરંપરાગત રીતે ઉજવણી:ડાંગમાં હોળીનો પર્વ એટલે ડાંગવાસીઓ માટે પાંચ દિવસ સુધી ખાઉલા,પીઉલા, નાચુલા

ડાંગમાં ડાંગી આદિવાસીઓનો મોટામાં મોટા તહેવાર તે હોળી પર્વનો છે. અહીં ફાગણ સુદ આઠમથી હોળીનાં તહેવારનું વાતાવરણ જોવા મળે છે. સામાન્ય રીતે ફાગણ સુદ પૂનમે હોળી હોય. ડાંગી લોકો આ દિવસને 'શિમગા' ઉત્સવ તરીકે ઓળખે છે અને આજે પણ પરંપરાગત રીતે ઉજવણી કરે છે.

શિમગા’ શબ્દ પ્રયોગ ડાંગી બોલીમાં પ્રયોજવામાં આવે છે. શિમગા એ હોળીનું બીજુ નામ છે. પૂનમે હોળી ઉજવ્યા બાદ રંગ પાંચમ સુધી ડાંગ જિલ્લાનાં ગામોમાં હોળીના ગીતો અને વાદ્યોની મસ્તીમાં જ ડાંગીજનો જોવા મળે છે. ડાંગી આદિવાસી પ્રજા, દીવાળી પછી કામધંધે લાગે છે પરંતુ સામાન્યતઃ હોળી પહેલાં દસ દિવસ અગાઉથી તે કામ પર જવાનું બંધ કરી દે છે. આઠમથી તે રંગ પાંચમ સુધી મોટાભાગના ડાંગીઓ પછી તે પુરૂષ હોય કે સ્ત્રી હોય, ઢોલના તાલ પર નાચતા હોય છે. હોળીના દિવસે અહીનાં લોકો સાંજથી બીજા દિવસ સુધી એટલે કે આખી રાત પણ નાચ્યા જ કરે છે.

ડાંગ જિલ્લામાં હોળીનો પર્વ એટલે ડાંગવાસીઓ માટે પાંચ દિવસ સુધી ખાઉલા,પીઉલા અને નાચુલાની ઉક્તિ સાર્થક કરે છે. હોળી પર્વ નિમિત્તે ઘર શણગારવુ, ગાવુ, ખાવુ-પીવુ અને નાચવુ, એજ હોળીનો તહેવાર મનાવવાની રીત ડાંગ જિલ્લામાં જોવા મળી રહે છે. ‘વસંત ઋતુ પૂરી થઇ છે, હવે તું ખેતરના કામે લાગી જા' એજ સંદેશ ડાંગી આદિવાસીઓને ‘હોળી'નું પર્વ આપે છે.

સ્ત્રીઓ હોળી પ્રગટાવતા પહેલા ગાતી
હોળી પ્રગટાવતા પહેલા ડાંગી સ્ત્રીઓ,ડોંગરી ચી માઊલી ડ ડ.દેવાદારી ઉતરીલ ડ ડ, દેવાદારી ઉતરીલ ડ ડ ડ.હાળીબાઈય્યા લગ્નાલા ડ ડ, દેવાદારી ઊતરીલ ડ ડ ડ.કળીયાલા ઊચિત ડ ડ,ખાંભવાલા ઊચિત ડ ડ ડ.ડોંગરીચી માઊલી ડ ડ.આ ગીત ગાઈને ડુંગર માવલીને હોળીબાઈનાં લગ્ન પ્રસંગે હાજર રહેવા વિનંતિ કરે છે. ત્યાર બાદ બધાં જ સ્ત્રી અને પુરુષો એકમેકની કમરમાં હાથ નાંખીને કુંડાળામાં ફરતા ફરતા નાચતા, ગીતો ગાતા ગાતા આખી રાત પસાર કરે છે.

કનચે મહિને ઊનીસે, ફાગુન મહિને ઊનીસે બાઈ ફાગુન મહિને ઊનીસે.. કાય કાય ભેટ લસીલે ? બાઈ કાય કાય ભેટ લસીલા ?ખાંભ ભેટ લસીલા, બાઈ ખાંભ ભેટ લસીલે. ડાંગ જિલ્લામાં હોળી’ ના ગીતો ખૂબ જ ઓછી સંખ્યામાં છે. જે ગીતો છે,તે ગીતો ડાંગભરમાં એક જ સૂરમાં ગવાય છે.