રિસર્ચ:સેન્ટ્રલ સોલ્ટે સ્વદેશી ટેકનોલોજીથી વિકસાવ્યુ જૈવિક ખાતર

ભાવનગરની વિશ્વવિખ્યાત સંશોધન સંસ્થા સેન્ટ્રલ સોલ્ટ એન્ડ મરિન કેમિકલ્સ રિસર્ચ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ દ્વારા સ્વદેશી ટેકનોલોજીથી જૈવિક ખાતર વિકસાવાયુ છે. સીવીડ બાયોસ્ટીમ્યુલન્ટસનો ઉપયોગ કરીને ફૂલો મસાલા શાકભાજી તેમજ ખેતીલાયક પાકોની ઉપજ વધારવા આ એગ્રો ટેકનોલોજી વિકસાવવામાં આવી છે. આ સંશોધન દરિયા કાંઠે વસતા માછીમારી પરિવારો માટે આજીવિકાનું સાધન બની ગયું છે.

CSIRની ગુજરાતની એક માત્ર સંશોધન સંસ્થા સેન્ટ્રલ સોલ્ટ એન્ડ મરિન કેમિકલ્સ રિસર્ચ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ (CSMCRI) દ્વારા વિકસિત સ્વદેશી ટેક્નોલોજીનો ઉપયોગ કરીને ખેડૂતો ભારતી કોઓપરેટિવ લિમિટેડ (KRIBHCO) દ્વારા 'સિવરીકા 'નામનું જૈવ ખાતર વિકસાવવામાં આવ્યું છે. .નવા વર્ષમાં બજારમાં ઉતારવામાં આવેલ, આ ખાતર સીવીડ આધારિત બાયોસ્ટીમ્યુલન્ટ છે જે કૃષિ પાકો અને બાગાયતી છોડ માટે ખૂબ જ ફાયદાકારક છે.

ભાવનગરની સંસ્થા સીએસએમસીઆરઆઈએ સીવીડ બાયોસ્ટીમ્યુલન્ટ્સનો ઉપયોગ કરીને ફૂલો, મસાલા, શાકભાજી તેમજ ખેતીલાયક પાકો સહિતના અનેક પાકોની ઉપજ વધારવા માટે એગ્રો-ટેકનોલોજી વિકસાવી છે. પ્રાકૃતિક ઉત્પાદનો અને લીલા રસાયણશાસ્ત્ર વિભાગના અધ્યક્ષ અને વરિષ્ઠ પ્રિન્સિપાલ સાયન્ટિસ્ટ ડૉ. કમલેશ પ્રસાદે જણાવ્યું હતું કે સીવીડ આધારિત બાયોફર્ટિલાઇઝર 'સિવરીકા' એન્ટીઑકિસડન્ટ સિસ્ટમ અને પાકની વિભેદક જનીન અભિવ્યક્તિમાં ફેરફાર કરે છે, જે આ કુદરતી ઉપયોગથી ઉપજમાં વધારો કરે છે.

સંસ્થાના વરિષ્ઠ વૈજ્ઞાનિક અને પીઆરઓ ડૉ. કાન્તિ ભૂષણ પાંડેએ માહિતી આપી હતી કે CSMCRI પાસે સીવીડ સંશોધનમાં વ્યાપક નિપુણતા છે અને તેણે બાયોસ્ટીમ્યુલન્ટ્સ, પશુ આહાર ઉમેરણો, સીવીડની વ્યાપારી ખેતી અને માઇક્રોઆલ્ગલ ફીડસ્ટોક દ્વારા ઉર્જા ઉત્પાદન માટે ટેકનોલોજી વિકસાવી છે. 'સિવરીકા'માં વપરાતા સીવીડની ખેતી અને લણણી ભારતીય દરિયાકાંઠે કરવામાં આવે છે, જે તેને ઘણા માછીમારી પરિવારો માટે આજીવિકાનું સાધન બનાવે છે. અંકલેશ્વરજન મેસર્સ પુષ્પા જે શાહને ટ્રાન્સફર કરાયેલ પેટન્ટ ટેક્નોલોજીનો ઉપયોગ કરીને 'શિવારિકા'નું ઉત્પાદન કરવામાં આવ્યું છે.

શેવાળની ખેતીનો આ પ્રકારે પ્રયાસ કરી શકાય
સેન્ટ્રલ સોલ્ટ દ્વારા ભાવનગરમાં હાથબનાં દરિયાકાંઠે શેવાળની ખેતી નાં પ્રયાસો થઇ રહ્યા છે. અહીંનાં દરિયાકિનારે શેવાળનાં બીજ ઉગાડીને તેના અંકુરણને સાચવીને બીજા દરિયાકિનારે મોકલી શકાય. જર્મ પ્લાઝમને ઔદ્યોગિક હેતુ માટે ઉગાડીને પણ અહીંના માછીમારો માટે આર્થિક સુધારા તરફનાં માર્ગો ખોલી શકાય છે.