નેતન્યાહુ અને સાઉદી પ્રિન્સે બે વખત વાતચીત કરી:અમેરિકાએ ઈઝરાયેલ પર દબાણ કર્યું, બહેરીન સરકારે મધ્યસ્થી કરી

તેલ અવીવ/રિયાધ4 દિવસ પહેલા
  • કૉપી લિંક
સાઉદી અરેબિયાના ક્રાઉન પ્રિન્સ મોહમ્મદ બિન સલમાન ઈચ્છે છે કે ઈઝરાયેલ સરકાર પેલેસ્ટાઈન પ્રત્યે નરમ વલણ અપનાવે. (ફાઇલ) - Divya Bhaskar
સાઉદી અરેબિયાના ક્રાઉન પ્રિન્સ મોહમ્મદ બિન સલમાન ઈચ્છે છે કે ઈઝરાયેલ સરકાર પેલેસ્ટાઈન પ્રત્યે નરમ વલણ અપનાવે. (ફાઇલ)

અમેરિકા ઈઝરાયેલ અને સાઉદી અરેબિયા વચ્ચે દોસ્તી કરાવવા માટેના પ્રયાસ કરી રહ્યું છે. મીડિયા અહેવાલોમાં દાવો કરવામાં આવ્યો છે કે ઇઝરાયેલના વડાપ્રધાન બેન્જામિન નેતન્યાહુએ ગયા અઠવાડિયે સાઉદી અરેબિયાના ક્રાઉન પ્રિન્સ મોહમ્મદ બિન સલમાન (MBS) સાથે બે વખત વાતચીત કરી હતી.

વાતચીત ઇઝરાયેલમાં રહેતા આરબ મૂળના લોકોને સીધી ફ્લાઇટ દ્વારા હજ પર મોકલવા વિશે હતી. MBS તે સમયે બહેરીનમાં હતા. આ વાતચીતમાં બહેરીનના વિદેશ મંત્રી અબ્દુલ્લાલતિફ બાન રાશિદ અલ ઝયાનીએ મધ્યસ્થીની ભૂમિકા ભજવી હતી.

હાલમાં જ ઈઝરાયેલના વિદેશ મંત્રીએ કહ્યું હતું કે- ઈઝરાયેલ અને સાઉદી અરેબિયા વચ્ચેના રાજદ્વારી સંબંધો 6 મહિનામાં પુનઃસ્થાપિત થાય તે ખૂબ જ સંભવ છે.

અલગ- અલગ દાવાઓ

  • નેતન્યાહૂ અને MBS વચ્ચેની વાતચીત પર અલગ-અલગ દાવા કરવામાં આવી રહ્યા છે. ઇઝરાયેલના અખબાર 'હેરાત્ઝ'ના જણાવ્યા અનુસાર, નેતન્યાહૂએ MBSની સામે બંને દેશો વચ્ચે સામાન્ય સંબંધો શરૂ કરવાનો આગ્રહ કર્યો હતો. MBSએ આ વાતનો ઇનકાર કર્યો હતો. તેમણે નેતન્યાહુને મળવાનો પ્રસ્તાવ પણ સ્વીકાર્યો ન હતો.
  • 'ટાઈમ્સ ઓફ ઈઝરાયેલ'ના અહેવાલમાં જણાવવામાં આવ્યું છે કે નેતન્યાહૂ અને MBS વચ્ચેની વાતચીતમાં ઈઝરાયેલમાં રહેતા આરબ મૂળના લોકોને તેલ અવીવથી જેદ્દાહ સુધીની સીધી ફ્લાઈટ આપવાનો નિશ્ચિતપણે નિર્ણય લેવામાં આવ્યો હતો. આ ફ્લાઈટ માત્ર હજ યાત્રીઓ માટે હશે.
  • આ જ રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે ઈઝરાયેલને પૂરી આશા છે કે સાઉદી અરેબિયાની સરકાર ડાયરેક્ટ ફ્લાઈટને મંજૂરી આપશે અને ત્યાર બાદ સામાન્ય સંબંધો તરફ એક પગલું ભરવામાં આવશે.
  • MBS ઈચ્છે છે કે ઈઝરાયેલના કબજા હેઠળના વિસ્તારમાં આવેલી અલ-અક્સા મસ્જિદનું સુરક્ષા નિયંત્રણ પેલેસ્ટાઈનના સુરક્ષા દળોને સોંપવામાં આવે. ઈઝરાયેલે માત્ર પશ્ચિમી ભાગ પર કબજો કર્યો. આ અંગે પણ સર્વસંમતિ સધાઈ શકી નથી.
ગત વર્ષે ઈઝરાયેલના તત્કાલિન વડાપ્રધાન નફતાલી બેનેટ યુએઈના પ્રવાસે ગયા હતા. હવે બંને દેશો વચ્ચે અબજો ડોલરનો વેપાર થાય છે.
ગત વર્ષે ઈઝરાયેલના તત્કાલિન વડાપ્રધાન નફતાલી બેનેટ યુએઈના પ્રવાસે ગયા હતા. હવે બંને દેશો વચ્ચે અબજો ડોલરનો વેપાર થાય છે.

પડદા પાછળ અમેરિકા એક્ટિવ

  • ગયા અઠવાડિયે ઇઝરાયલના વિદેશ મંત્રી એલી કોહેને મીડિયા સાથેની વાતચીતમાં કહ્યું હતું - અમારા અને સાઉદી અરેબિયાના હિતો એક સમાન છે. આશા છે કે સામાન્ય સંબંધો પણ શરૂ થશે. જોકે આ કામ ક્યારે અને કેવી રીતે થશે તે હું કહી શકતો નથી.
  • કોહેને સ્વીકાર્યું કે વ્હાઇટ હાઉસના મધ્ય પૂર્વ બાબતોના સંયોજક એમોસ હોચેસ્ટન આ મહિનાની શરૂઆતમાં MBS સાથે મળ્યા હતા. આ દરમિયાન ઈઝરાયેલ અને સાઉદી અરેબિયા વચ્ચે સામાન્ય સંબંધો શરૂ કરવા પર લાંબી ચર્ચા થઈ હતી. આ પછી ઈઝરાયેલના વિદેશ મંત્રીનું વધુ એક નિવેદન આવ્યું છે. તેમણે સંકેતમાં આશા વ્યક્ત કરી હતી કે ઈઝરાયેલ અને સાઉદી અરેબિયા વચ્ચે 6 મહિના કે એક વર્ષમાં રાજદ્વારી સંબંધો શરૂ થઈ શકે છે.
  • કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે સાઉદી અરેબિયા ઈચ્છે છે કે ઈઝરાયેલ સરકાર પેલેસ્ટાઈનના મામલામાં નરમ વલણ અપનાવે. અમેરિકા પણ ઈઝરાયેલ પર સાઉદી સાથે વાતચીત કરવા દબાણ કરી રહ્યું છે. જો કે, ઈઝરાયેલની કટ્ટરપંથી સરકાર પેલેસ્ટાઈનને શું અને કેટલી છૂટ આપશે, તે સ્પષ્ટ નથી.
ઈઝરાયેલના વડાપ્રધાન નેતન્યાહુએ ગયા મહિને કહ્યું હતું કે ઈરાનથી ઘણા દેશોને જોખમ છે. આ માટે તમામ દેશોએ એક થવું પડશે.
ઈઝરાયેલના વડાપ્રધાન નેતન્યાહુએ ગયા મહિને કહ્યું હતું કે ઈરાનથી ઘણા દેશોને જોખમ છે. આ માટે તમામ દેશોએ એક થવું પડશે.

હજ યાત્રાથી સંબંધો સુધરશે
ઈઝરાયેલને આશા છે કે તેલ અવીવથી જેદ્દાહ અથવા મક્કાની સીધી ફ્લાઈટને મંજૂરી મળી જશે. આ ફ્લાઈટમાં માત્ર ઈઝરાયેલના મુસ્લિમ જ જશે. ગત વર્ષે 2700 ઈઝરાયેલી મુસ્લિમો હજ યાત્રાએ ગયા હતા. આ વર્ષે આ આંકડો 4500 હોઈ શકે છે. અત્યાર સુધી ઇઝરાયેલના તમામ મુસ્લિમો ત્રીજા દેશમાંથી હજ યાત્રાએ જાય છે.

મોટાભાગના ઇઝરાયેલ મુસ્લિમો જોર્ડન થઇને મક્કા જાય છે. ગયા વર્ષે, કતારે ફૂટબોલ વર્લ્ડ કપ માટે ઇઝરાયેલથી સીધી ફ્લાઇટ્સને મંજૂરી આપી હતી. બહેરીન અને યુએઈએ ઈઝરાયેલ સાથે રાજદ્વારી સંબંધો શરૂ કરી દીધા છે.

તેલ અવીવ, ઇઝરાયેલમાં ફોન હેકિંગ અને જાસૂસી સાધનો (સ્પાયવેર) બનાવતી કંપની NSOની બહાર એક મહિલા ઊભી છે. 2020માં એવો દાવો કરવામાં આવ્યો હતો કે કેટલાક આરબ દેશોએ કરોડો ડોલરની ડીલ હેઠળ આ કંપની પાસેથી સ્પાયવેર ખરીદ્યા હતા. (ફાઇલ)
તેલ અવીવ, ઇઝરાયેલમાં ફોન હેકિંગ અને જાસૂસી સાધનો (સ્પાયવેર) બનાવતી કંપની NSOની બહાર એક મહિલા ઊભી છે. 2020માં એવો દાવો કરવામાં આવ્યો હતો કે કેટલાક આરબ દેશોએ કરોડો ડોલરની ડીલ હેઠળ આ કંપની પાસેથી સ્પાયવેર ખરીદ્યા હતા. (ફાઇલ)

તમામ મુસ્લિમ દેશો માન્યતા આપશે

  • ગયા વર્ષે, UNમાં સાઉદી અરેબિયાના સ્થાયી પ્રતિનિધિ, અબ્દુલ્લા અલ મોઆલિમિનીએ એક ઈન્ટરવ્યુમાં કહ્યું હતું - સાઉદી અરેબિયાએ પોતાનું વલણ બદલ્યું નથી. જો ઈઝરાયેલ અમારી માંગણી પૂરી કરે છે તો માત્ર સાઉદી અરેબિયા જ કેમ તમામ 57 મુસ્લિમ દેશો તેને માન્યતા આપવા તૈયાર છે. સમય સાચો કે ખોટો નિર્ણય લેતો નથી. પેલેસ્ટાઈનની જમીન પર ઈઝરાયેલનો કબજો ભૂતકાળમાં પણ ખોટો હતો અને આજે પણ ખોટો છે.
  • અબ્દુલ્લા ભલે ગમે તે કહે, પરંતુ એટલું ચોક્કસ છે કે સાઉદી અરેબિયા અને ઈઝરાયેલ વચ્ચે બેકડોર ડિપ્લોમસી ચાલી રહી છે. ઇઝરાયેલના મીડિયામાં પણ કેટલાક અહેવાલો આવ્યા. એવું માનવામાં આવે છે કે રિયાધમાં ઈઝરાયેલ અને અમેરિકન નેતાઓની ગુપ્ત મુલાકાતો થઈ છે. રિયાધ અને તેલ અવીવ વચ્ચે રાજદ્વારી સંબંધો શરૂ કરવાનો દરેકનો એક જ ઉદ્દેશ્ય હતો.
  • આ એટલા માટે પણ મહત્વનું છે કારણ કે UAE, સુદાન, મોરોક્કો અને બહેરીને ઈઝરાયેલને માન્યતા આપી છે. કુવૈત અને જોર્ડન આ પહેલા જ કરી ચૂક્યા છે. ગયા વર્ષે ઈઝરાયેલના તત્કાલિન વડાપ્રધાન નફતાલી બેનેટે યુએઈની મુલાકાત લીધી હતી. અબુધાબીની મુલાકાત લેનારા તેઓ પ્રથમ ઈઝરાયેલના વડાપ્રધાન હતા.
  • 2020 માં, એવા સમાચાર હતા કે પાંચ ગલ્ફ દેશોએ ઇઝરાયેલની ટેક કંપની NSO પાસેથી ફોન હેકિંગ અને જાસૂસીમાં ઉપયોગમાં લેવાતા સોફ્ટવેર 'પેગાસસ' અને અન્ય સાધનો ખરીદ્યા છે. UAE અને સાઉદી અરેબિયામાં તેનો ઉપયોગ વિરોધીઓ પર નજર રાખવા માટે કરવામાં આવતો હતો.