કરિયર ફંડાસ્પેશિયલ બાળકો છે ભગવાનની સ્પેશિયલ ગિફ્ટ:આ છ રીતે બનો 'સ્પેશિયલ નીડ' બાળકોના 'સ્પેશિયલ પેરેન્ટ્સ'

"આપણે માતાપિતાના પ્રેમને ત્યાં સુધી નથી જાણી શકતા જ્યાં સુધી આપણે પોતે માતાપિતા બનીએ" ~ હેનરી વોર્ડ બીચર

સ્પેશિયલ નીડ ચિલ્ડ્રન, સ્પેશિયલ પેરેન્ટ્સ

A. જો તમે તમારા નજીકના અથવા તમારા સંબંધીઓ કોઈ કુટુંબમાં 'સ્પેશિયલ નીડ' બાળક હોય, તો તમે પ્રખ્યાત અમેરિકન સમાજસેવી અને રાજકારણી હેનરી વાર્ડ બીચરની વાતને સમજી શકશો.
B. ઘણીવાર આવા પરિવારમાં 'પેરેન્ટ્સ'ના જીવનમાં સૌથી મોટી 'પ્રાથમિકતા' અને જીવનની ચિંતા 'પોતાનું બાળક' હોય છે. એક 'સ્પેશિયલ નીડ' વાળા બાળકનું પાલન-પોષણ હેતુ, પછી ભલે તે શારીરિક વિકલાંગતા હોય, શીખવામાં વિલંબ હોય, ભાવનાત્મક પડકાર હોય અથવા વિકાસલક્ષી વિકૃતિ હોય, ખાસ કૌશલ્યની જરૂર હોય છે.
C. આવા બાળકોને તેમના વાલીઓ પાસેથી વધુ કાળજી, વધુ સમય, વધુ ઊર્જાની જરૂર હોય છે. જો કાળજી અને સંવેદનશીલતા ન દાખવવામાં આવે, તો ક્યારેક પેરેન્ટ્સની કારકિર્દી, લગ્ન અને અન્ય બાળકો સાથેના સંબંધો પણ જોખમમાં આવી શકે છે.

સ્પેશિયલ ચિલ્ડ્રન પરિવારો માટે 6 બેસ્ટ એડવાઈસ

1) બાળકોને એવું ન અનુભવવા દો કે તેઓ અન્ય લોકોથી અલગ છે - બાળકોને આ વાતનો ઓછામાં ઓછો અથવા સાવ પણ અહેસાસ ન થવા દો કે તેઓ બીજાથી અલગ છે. જેમ કે બાળકોની સામે 'ઓવરકેયર', 'ઓવરપ્રોટેક્શન' ન બતાવો. જો તમે તમારા મનમાં ચિંતિત હોવ તો પણ તેને દર્શાવશો નહી. આ એક મુશ્કેલ કાર્ય છે પરંતુ તેનાથી બાળકનો આત્મવિશ્વાસ ખૂબ જ ઝડપથી વધે છે. શક્ય તેટલી સામાન્ય પરિસ્થિતિમાં બાળકને સામાજિક ફંકશનમાં લઈ જાઓ. બાળકને ઘરમાં છુપાવીને રાખવું ખોટું છે, અને મારા મતે ગુનો પણ છે. જો વિશેષ તાલીમની જરૂર ન હોય તો સામાન્ય શાળામાં જ પ્રવેશ લેવો જોઈએ વગેરે.

2) વ્યક્તિગત સુખ અને મહત્વાકાંક્ષાઓને એડજસ્ટ કરવી - સૌથી પહેલી સ્થિતિ જો આ કિસ્સામાં આવે છે તે છે કે માતા-પિતામાંથી કોઈએ તેમની કારકિર્દીમાં કેટલું એડજસ્ટ કરવું પડે છે.

A) જો કે ભારતમાં મોટાભાગના ઘરોમાં કદાચ આ સમસ્યા નથી કારણ કે મોટાભાગના ઘરોમાં મહિલાઓ ગૃહિણી હોય છે અને ઘરે રહીને કામ કરે છે, પરંતુ શહેરોમાં મોડર્ન ફેમેલીઝમાં માતા-પિતા બંનેના કરિયર ગોલ્સ હોય છે.
B) ઘણા ભારતીય પરિવારો હજુ પણ 'સંયુક્ત' છે, તેથી આ ઘરોમાં પણ સ્પેશિયલ બાળકોને ઉછેરવાનું થોડું સરળ બની જાય છે. કેટલીક અનોખી રીત તૈયાર કરવાનો પ્રયાસ કરો જેમાં ભારતીય પરંપરાનું 'વિઝડમ' તેમજ આધુનિક 'વૈજ્ઞાનિક વિચારસરણી' હોય. ધ્યાનમાં રાખો કે 'વિશેષ સંજોગો' 'વિશેષ સમાધાન'ની માંગ કરે છે.

3) ખાસ જરૂરિયાત વાળા પરિવારમાં માતા-પિતા પોતાના બોન્ડને બનાવી રાખે છે- પતિ અને પત્નીના સંબંધો આમ પણ નાજુક હોય છે, એવામાં ઘણી વખત 'સ્પેશિયલ નીડ' બાળકોની સારસંભાળ, આ સંબંધ માટે ચેલેન્જ હોય શકે છે.
A. સમજો કે આ પરિસ્થિતિમાંથી તમે બંને એકસાથે આવી શકશો, તેથી કોઈ એક 'પાર્ટનર'ને એવું ન લાગવા દો કે તેને આ પરિસ્થિતિમાં વધુ 'ભોગવવું' પડી રહ્યું છે અને બીજાને નહીં.
B. આવું ઘરમાં કરેલા કાર્ય અને કારકિર્દી વગેરે બાબતોમાં થઈ શકે છે.
C. સ્થિતિ ત્યારે બગડે છે જ્યારે પતિ-પત્ની કોઈ કારણ વિના એક બીજા પર આરોપ-પ્રત્યારોપ કરવા લાગે છે.
D. યાદ રાખો આ બાબતે જે પણ ચર્ચા થાય તે 'તથ્યો' પર આધારિત 'તાર્કિક' વાતચીત હોવી જોઈએ. 'પતિ', 'પત્ની' પોતાના માટે સમય કાઢે, સમયાંતરે સાથે બહાર જાઓ અને સૌ પ્રથમ તમારા પોતાના 'બોન્ડ'ને જાળવી રાખો.

4) જીવનમાં જે છે તેને સ્વીકાર કરો, ખુશ રહો- કભી કિસી કો મુક્કમલ જહાં નહીં મિલતા, કહી જમીં તો કહી આસમાં નહીં મિલતા.
A. તમે જે કામ કરી શકો છો તે પહેલાથી જ કરી રહ્યા છો, અને ભવિષ્યમાં પણ કરશો, તો પછી જે વસ્તુઓ તમારા નિયંત્રણમાં નથી તેના માટે શા માટે અફસોસ કે પછતાવો કરવો.
B. તમારી આસપાસ જુઓ દરેક વ્યક્તિના જીવનમાં સમસ્યા અથવા દુખ જોવા મળશે.
C. ઘણા લોકો 'ગરીબી'ના દલદલમાં છે અને કેટલાક 'અમીર'થી આંધળા છે. તમે જોશો કે તમારી પાસે અન્ય લોકો કરતા ઘણા વધુ હકારાત્મક વિશેષ પરિસ્થિતિ છે.
D. મેં આવા ઘણા પરિવારોને સાચા અર્થમાં 'આધ્યાત્મિક' બનતા જોયા છે, માત્ર આ એક ઘટના તેમને જીવનભર જીવનને યોગ્ય રીતે જોવાનું શીખવે છે.

5) તમારા પોતાના શારીરિક અને માનસિક સ્વાસ્થ્યમાં કમી ન આવવા દો- મેં વ્યક્તિગત રીતે એક એવો કિસ્સો જોયો છે કે જ્યાં 'મા' આવા બાળકને ઉછેરવાના સંઘર્ષમાં પોતાનું માનસિક સંતુલન ગુમાવવાની આરે હતી. તે યુગલની પરસ્પર સમજણ અને આધુનિક વિચારસરણી હતી જેના કારણે તેઓ તેને પાર કરી શક્યા. બાળકની સ્થિતિ થોડી 'સ્થિર' બની ત્યાં સુધીમાં, 'મા' લગભગ ચાલીસની હતી, અને કારકિર્દીની અપેક્ષાઓ અધૂરી હતી. આવી સ્થિતિમાં 'પતિ'એ 'વાઈફ'ને સપોર્ટ કર્યો અને તેને 'એમબીએ' એન્ટ્રન્સ ટેસ્ટની તૈયારી માટે મોકલી. ભલે તેણે કોઈ કૉલેજમાં એડમિશન લીધું ન હતું, પરંતુ તેનાથી તેની સ્થિતિમાં ઘણી સકારાત્મક છાપ પડી. થોડા વર્ષો પછી જ્યારે મને એ 'કપલ' મળ્યું ત્યારે હું વધુ ખુશ અને સંતુષ્ટ થયો. કહેવાનું તાત્પર્ય એ છે કે સંજોગો સાથે લડતા માતા-પિતાએ ભૂલવું ન જોઈએ કે તેમના પોતાના શારીરિક અને માનસિક સ્વાસ્થ્યમાં ઘટાડો ન થવો જોઈએ. આ માટે તેઓએ તેમની પરિસ્થિતિ અનુસાર પગલાં લેવા પડશે અને જો જરૂરી હોય તો નિષ્ણાતોની મદદ લેવી પડશે.

6) બાળકોની કમજોરીમાં તાકાત શોધવાનો પ્રયાસ કરો- મીકલએંજલો (પ્રસિદ્ધ આર્ટિસ્ટ),વિન્સેટ વોન ગોગ (પ્રસિદ્ધ ચિત્રકાર), અભિષેક બચ્ચન (ડિસ્લેક્સયા પીડિત), સંગીતકાર રવિન્દ્ર જૈન, યુનિયન મિનિસ્ટર, એસ જયપાલ રેડ્ડી સહિતના લોકો બાળપણથી કોઈના કોઈ અને કોઈપણ જાતના ડિસઓર્ડરથી ગ્રસિત હતા અને એક સ્પેશિયલ નીડ ચાઈલ્ડ હતા.કહેવાનો અર્થ એ છે કે, 'શક્તિઓ' પર ધ્યાન કેંદ્રિત કરો અને 'નબળાઈ'ને મેનેજ કરો.

આજનું કરિયર ફંડા એ છે કે કુદરતની તમામ રચનાઓ સુંદર છે, જો તમે તેમાં સુંદરતા જોઈ શકતા નથી, તો સમસ્યા તમારામાં છે, પ્રકૃતિમાં નથી.

કરીને બતાવીશું!