છેલ્લાં 30 વર્ષમાં ભારતે સૌથી વધુ હથિયારો ખરીદ્યાં:ચીન અને પાકિસ્તાન પણ વધારી રહ્યા છે ભંડાર; આખરે આનું કારણ શું છે?

13 દિવસ પહેલા
  • કૉપી લિંક

ગુરુવારે, 16 માર્ચે, સંરક્ષણ મંત્રાલયે 70,500 કરોડ રૂપિયાના શસ્ત્રોની ખરીદીને મંજૂરી આપી છે. ભારત લાંબા સમયથી આક્રમક રીતે હથિયારોની ખરીદી અને સંગ્રહ કરી રહ્યું છે. તેની તાકીદ SIPRI એટલે કે સ્ટોકહોમ ઇન્ટરનેશનલ પીસ રિસર્ચ ઇન્સ્ટિટ્યૂટનો રિપોર્ટ પણ કરે છે, જે 4 દિવસ પહેલા 13મી માર્ચે આવ્યો હતો. આ હિસાબે ભારત વિશ્વમાં સૌથી વધુ હથિયાર ખરીદનાર દેશ છે.

ભાસ્કર એક્સપ્લેનરમાં જાણીશું કે હથિયારોની ખરીદી અને વેચાણમાં કયા દેશો ટોચ પર છે? આપણા પાડોશી દેશો ચીન અને પાકિસ્તાનની શું હાલત છે? ભારતના હથિયારોમાં રશિયાનો હિસ્સો ઘટીને અમેરિકાનો હિસ્સો કેમ વધ્યો?

સૌથી પહેલાં જાણી લો SIPRI રિપોર્ટની મોટી વાતો...

  • 1993થી ભારત સતત હથિયારોની ખરીદીના મામલામાં ટોચના સ્થાને છે.
  • 2018 અને 2022ની વચ્ચે, વિશ્વભરમાં શસ્ત્રોની કુલ ખરીદીમાં ભારતનો હિસ્સો 11% છે.
  • ભારત પછી હથિયારોની ખરીદીમાં સાઉદી અરેબિયા બીજા અને કતાર ત્રીજા ક્રમે છે.
  • વિશ્વમાં શસ્ત્રોની કુલ નિકાસમાં અમેરિકાનો હિસ્સો 40% છે.
  • 2018થી 2022 સુધીમાં, અમેરિકાએ 41% શસ્ત્રો મધ્ય પૂર્વના દેશોને વેચ્યા છે.
  • છેલ્લા 5 વર્ષમાં વિશ્વમાં હથિયારોની ખરીદીમાં 5%નો ઘટાડો થયો છે. તે જ સમયે, યુરોપિયન દેશોએ 47% વધુ શસ્ત્રો ખરીદ્યા.
  • છેલ્લા 5 વર્ષમાં અમેરિકાને પાછળ છોડીને ફ્રાન્સ ભારતને શસ્ત્રો વેચનારો બીજો સૌથી મોટો દેશ બની ગયો છે

હવે ભારત રશિયા પાસેથી ઓછા હથિયારો ખરીદી રહ્યું છે

1993માં ભારત પ્રથમ વખત વિશ્વમાં સૌથી વધુ હથિયાર ખરીદનાર દેશ બન્યું હતું. ત્યારથી ભારત આ રેન્ક પર કબજો કરી રહ્યું છે. છેલ્લા 5 વર્ષમાં શસ્ત્રોની ખરીદીમાં ઘટાડો થયો હોવા છતાં ભારત 11% શસ્ત્રો ખરીદે છે.

2013 અને 2017ની વચ્ચે, ભારતે તેના કુલ શસ્ત્રોની આયાતના 64% રશિયા પાસેથી ખરીદ્યા હતા. તે જ સમયે, 2018 અને 2022ની વચ્ચે, રશિયા પાસેથી ખરીદેલા હથિયારોનો આ ડેટા ઘટીને 45% થઈ ગયો છે.

વિશ્વમાં સૌથી વધુ હથિયારો અમેરિકા વેચે છે
સૌથી વધુ હથિયાર વેચનારા પાંચ દેશોમાં અમેરિકા નંબર વન છે. અમેરિકા પછી બીજા ક્રમે રશિયા. ત્યારબાદ ફ્રાન્સ, ચીન અને જર્મનીનો નંબર આવે છે. વર્ષ 2018થી 2022 સુધીમાં, વિશ્વના કુલ હથિયારોની નિકાસમાં આ 5 દેશોનો હિસ્સો 76% છે. જ્યારે કુલ હથિયારોની નિકાસમાં એકલા અમેરિકાનો હિસ્સો 40% છે.

પાકિસ્તાન અને ચીન પણ હથિયારોનો સંગ્રહ કરી રહ્યા છે
રિપોર્ટમાં દાવો કરવામાં આવ્યો છે કે ભારત સિવાય ચીન અને પાકિસ્તાન પણ આક્રમક રીતે હથિયારો ખરીદી રહ્યા છે. આ એશિયન દેશોમાં શસ્ત્રોના વેચાણમાં વધારો થવાનું એક કારણ તાજેતરના સમયમાં તણાવમાં વધારો પણ છે.

2018થી 2022 સુધીમાં, રશિયાની કુલ શસ્ત્રોની નિકાસ અગાઉના 5 વર્ષની સરખામણીમાં 37% ઘટી છે. જોકે, આ સમયગાળા દરમિયાન ચીનમાં નિકાસમાં 39%નો વધારો થયો છે. તે જ સમયે, પાકિસ્તાને આ 5 વર્ષમાં 14% વધુ હથિયારો ખરીદ્યા છે.

2022માં કુલ 29 દેશોએ યુક્રેનને શસ્ત્રો મોકલ્યા
2022માં યુદ્ધ શરૂ થયું ત્યારથી અત્યાર સુધીમાં કુલ 22 દેશોએ યુક્રેનને શસ્ત્રોની સપ્લાય કરી છે. તેમાં અમેરિકા ટોચ પર છે. યુક્રેનને મોકલવામાં આવેલા કુલ હથિયારોમાં એકલા અમેરિકાનો હિસ્સો 35% છે. પોલેન્ડ આ મામલામાં 16.9% હિસ્સા સાથે બીજા ક્રમે છે.

અન્ય સમાચારો પણ છે...