ભાસ્કર એક્સપ્લેનરઈમરાન અને આસિમ મુનીરની ટક્કરનું કારણ બુશરા બીબી:અંગત ખુન્નસના લીધે શું પાકિસ્તાનમાં લાગી જશે ઇમર્જન્સી?

જનરલ અસીમ મુનીરને ઓક્ટોબર 2018માં ISI ચીફ બનાવવામાં આવ્યા હતા. 8 મહિનામાં જ તેમને પદ પરથી હટાવવામાં આવ્યા હતા. તેઓ સૌથી ટૂંકા કાર્યકાળ સાથે ISI ચીફ રહ્યા. આની પાછળ તત્કાલીન વડાપ્રધાન ઈમરાન ખાનની પત્ની બુશરા બીબી હોવાનું કહેવાય છે.

9 મે 2023. ઈમરાન ખાને એક વીડિયો સંદેશમાં કહ્યું હતું કે આર્મી ચીફ જનરલ મુનીર મારી સાથે પોતાની અંગત દુશ્મનાવટ કાઢી રહ્યા છે. સેનાએ પણ હવે આર્મી એક્ટ હેઠળ કાર્યવાહી કરવાની વાત કરી છે.

ભાસ્કર એક્સપ્લેનરમાં જાણીશું કે ઈમરાન ખાન અને અસીમ મુનીર વચ્ચેના વિવાદે પાકિસ્તાનને કટોકટીની અણી પર કેવી રીતે લાવી દીધું છે…

જનરલ મુનીર અને ઈમરાન વચ્ચેની દુશ્મનીની વાર્તા 5 વર્ષ જૂની છે
2018માં જનરલ અસીમ મુનીરને તત્કાલીન આર્મી ચીફ કમર જાવેદ બાજવા દ્વારા ISI ચીફ નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા હતા. આ પછી ઈમરાન ખાન અને મુનીર સુરક્ષા તથા મોટા નિર્ણયો પર ઉચ્ચ સ્તરીય બેઠકોમાં વારંવાર મળવા લાગ્યા.

મીડિયા રિપોર્ટ્સમાં દાવો કરવામાં આવ્યો છે કે જનરલ મુનીરે હવે પોતાની શક્તિનો ઉપયોગ કરીને ઈમરાન ખાનના ઘરમાં ચાલી રહેલી ગતિવિધિઓની જાસૂસી શરૂ કરી દીધી. પછી એક દિવસ જનરલ મુનીર બુશરા બીબી વિરુદ્ધ ડોઝિયર લઈને સીધા ઈમરાન ખાન પાસે ગયા.

મુનીરે વડાપ્રધાન ઈમરાનને જણાવ્યું હતું કે બુશરા બીબીને પાકિસ્તાની બિઝનેસમેન રિયાઝ મલિકે હીરાનો હાર ભેટમાં આપ્યો હતો. વડાપ્રધાનની પત્ની હોવાના કારણે તેમણે આ હાર ન લેવો જોઈતો હતો. મુનીરે તેની ફરિયાદમાં ફરહત શહેઝાદી નામની અન્ય એક મહિલાનું નામ આપ્યું હતું. તેણે કહ્યું હતું કે બુશરા બીબીની નજીક હોવાથી ફરહત મોટા લોકો સાથે વ્યવહાર કરવા માટે તેના પ્રભાવનો ઉપયોગ કરી રહી છે.

આ બધું સાંભળીને ઈમરાન ખાનને લાગ્યું કે જનરલ મુનીર તેમની પૂછપરછ કરી રહ્યા છે. ઈમરાનને ફરહત શહેઝાદી વિરુદ્ધ કરવામાં આવેલી ફરિયાદ પસંદ નથી. તેનું કારણ એ હતું કે ફરહત ઈમરાન અને બુશરાની ઘણી નજીક હતી. ઈમરાન અને બુશરાના લગ્નમાં ફરહતે ખાસ ભૂમિકા ભજવી હતી.

નવેમ્બર 2022માં અલ-જઝીરા સાથે વાત કરતા પાકિસ્તાનના સુરક્ષા સલાહકાર મોહમ્મદ ફૈઝલ ખાને કહ્યું હતું કે આ બધી વાતો સાંભળીને ઈમરાન ખાનને લાગ્યું કે મુનીર તેની વિરુદ્ધ કંઈક પ્લાન કરી રહ્યા છે. આના થોડા સમય બાદ ઈમરાન ખાને જનરલ મુનીરને આઈએસઆઈ ચીફના પદ પરથી હટાવવાનો આદેશ આપ્યો હતો.

આસિમ મુનીર આર્મી ચીફ બનવા પાછળ ઈમરાન સાથેની અદાવત એક મોટું પરિબળ
શાહબાઝ શરીફ 11 એપ્રિલ 2022ના રોજ પાકિસ્તાનના વડાપ્રધાન બન્યા. પીએમપદ પર બેસતાં પહેલાં જ શાહબાઝને જનરલ મુનીર અને ઈમરાન ખાન વચ્ચેની દુશ્મનીનો અહેસાસ થયો હતો. તેઓ જાણતા હતા કે કમર જાવેદ બાજવા પછી આર્મી ચીફના પદ માટે જનરલ મુનીરથી સારો બીજો કોઈ સૈન્ય અધિકારી ન હોઈ શકે.

જનરલ મુનીર આર્મી ચીફ કમર જાવેદ બાજવાની નિવૃત્તિના 4 દિવસ પહેલાં 25 નવેમ્બર 2022ના રોજ નિવૃત્ત થવાના હતા, પરંતુ શાહબાઝે કાયદો બદલીને તેમને આર્મી ચીફ બનાવવા માટે તેમની મુદત વધારી દીધી હતી.

જનરલ મુનીરને આર્મી ચીફ બનાવ્યા બાદ ઈમરાન ખાનની પાર્ટી પીટીઆઈએ ટ્વીટ કર્યું કે- 'આશા રાખીએ કે પાકિસ્તાનના નવા આર્મી ચીફ દેશની રાજનીતિથી દૂર રહીને બંધારણીય રીતે પોતાની જવાબદારીઓ નિભાવશે.'

હવે ઈમરાન વિરુદ્ધ આર્મી એક્ટની તૈયારીમાં પાકિસ્તાની સેના

9 મે 2023ના રોજ ઈમરાન ખાનની ધરપકડ બાદ તેમના સમર્થકોએ લાહોરમાં પીએમના નિવાસસ્થાન પર હુમલો કર્યો હતો. આ સિવાય સેના કમાન્ડરોના નિવાસસ્થાન અને ઓફિસ પર પણ હુમલો કરવામાં આવ્યો હતો. રાવલપિંડીમાં આર્મી હેડક્વાર્ટર પર પેટ્રોલ બોમ્બ ફેંકવામાં આવ્યો હતો. આ હિંસક પ્રદર્શનમાં 8 લોકોનાં મોત થયાં હતાં.

ઘટના બાદ પાકિસ્તાનના આર્મી ચીફ જનરલ મુનીરે મીડિયા સાથે વાત કરતાં કહ્યું હતું કે આ દિવસને બ્લેક ડે તરીકે યાદ કરવામાં આવશે. હિંસા કરનારાઓ સામે એવી કાર્યવાહી કરવામાં આવશે કે આવનારી પેઢીઓ યાદ રાખશે. 15 મેના રોજ પાકિસ્તાની સેનાની મીડિયા વિંગ 'ઇન્ટર સર્વિસ પબ્લિક રિલેશન્સ' એટલે કે ISPRએ કહ્યું હતું કે આ ઘટનામાં સામેલ લોકો સામે આર્મી એક્ટ હેઠળ કાર્યવાહી કરવામાં આવશે.

ત્યારથી એવી અટકળો ચાલી રહી છે કે ઈમરાન ખાન વિરુદ્ધ આર્મી એક્ટની કલમ 59 અને 60 હેઠળ કાર્યવાહી થઈ શકે છે. આ કલમ સિવિલ ગુનાઓ માટે લાદવામાં આવી છે. જો આમ થશે તો ઈમરાન વિરુદ્ધ આર્મી કોર્ટમાં સુનાવણી થશે. આર્મી એક્ટની કલમ-59 હેઠળ દોષિત ઠરે તો મૃત્યુદંડ સુધીની સજાની જોગવાઈ છે.

સેનાના જોરે પર સત્તા પર આવેલા ઈમરાન સેનાના દુશ્મન કેવી રીતે બન્યા?
7 મેના રોજ કોર્ટમાં હાજર થતાં પહેલાં પાકિસ્તાનના પૂર્વ પીએમ ઈમરાન ખાને કહ્યું હતું કે આઈએસઆઈના મેજર જનરલ ફૈઝલ નસીરે મને બેવાર મારવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો. તેઓ ટીવી એન્કર અરશદ શરીફની હત્યામાં પણ સામેલ છે. તેમણે મારા પક્ષના સેનેટર આઝમ સ્વાતિનાં કપડાં ઊતરાવી દીધા હતા.

આ પહેલીવાર નથી, જ્યારે ઈમરાને કોઈ વરિષ્ઠ સેના અધિકારી વિરુદ્ધ આવું નિવેદન આપ્યું હોય, પરંતુ સત્તા પરથી હટાવ્યા બાદ તેઓ સતત પાકિસ્તાન સેના વિરુદ્ધ નિવેદન આપી રહ્યા છે.

એવું માનવામાં આવે છે કે 2018માં ઈમરાન ખાનને પાકિસ્તાનના વડાપ્રધાન બનાવવામાં પાકિસ્તાની સેનાએ મહત્ત્વની ભૂમિકા ભજવી હતી, પરંતુ થોડા દિવસો પછી ઈમરાન અને સેના વચ્ચેની ખાઈ વધી ગઈ હતી. જ્યારે ઈમરાનને એપ્રિલ 2022માં પદ છોડવું પડ્યું ત્યારે એવું માનવામાં આવતું હતું કે સેના પણ ઈમરાનની વિરુદ્ધ ઊભી છે.

સત્તા ગુમાવ્યા બાદ ઈમરાને ખુલ્લેઆમ સેના વિરુદ્ધ નિવેદનો આપવાનું શરૂ કરી દીધું હતું. ઈમરાને જાહેરમાં નિશાન બનાવ્યા બાદ આર્મી ચીફ કમર જાવેદ બાજવા તેના પર ગુસ્સે થઈ ગયા હતા. ઈમરાને તો બાજવાને દેશદ્રોહી, મીર જાફર અને મીર સાદિક પણ કહ્યા હતા. મીર જાફર અને મીર સાદિક ભારતીય ઈતિહાસમાં તેમના આકાઓને દગો આપવા માટે જાણીતા છે. જ્યારે મીર જાફરે સિરાજ-ઉદ-દૌલા સાથે દગો કરીને અંગ્રેજોનો પક્ષ લીધો, ત્યારે મીર સાદીકે ટીપુ સુલતાન સાથે પણ એવું જ કર્યું હતું.

27 ઓક્ટોબરે સેનાએ પ્રેસ-કોન્ફરન્સ કરતી વખતે ઈમરાનની ટીકા કરી હતી. પાકિસ્તાની ગુપ્તચર એજન્સી ઈન્ટર-સર્વિસ ઈન્ટેલિજન્સ એટલે કે આઇએસઆઇના ડાયરેક્ટર જનરલ લેફ્ટનન્ટ જનરલ નદીમ અંજુમે ઈમરાન પર ગેરબંધારણીય હોવાનો આરોપ લગાવ્યો હતો.

તેમની પર માગણી કરવાનો આરોપ લગાવતા કહેવામાં આવ્યું હતું કે ઇમરાન ઇચ્છે છે કે સેના શાહબાઝ સરકારને બરખાસ્ત કરે અને સમય પહેલાં ચૂંટણીની જાહેરાત કરે.

પૂર્વ વડાપ્રધાન ઈમરાન ખાન અને સેના વચ્ચેની આ ટક્કરનું પરિણામ એ આવ્યું છે કે દેશમાં હવે ઈમર્જન્સી જેવી સ્થિતિ સર્જાઈ છે. આ 4 બાબત આ દિશામાં ઈશારો કરી રહી છે...

1. ઈમરાન ખાન વિરુદ્ધ 120થી વધુ કેસ નોંધાયેલા છે. 13 મેના રોજ તેને તમામ કેસમાં ઈસ્લામાબાદ હાઈકોર્ટમાંથી જામીન મળી ગયા હતા. તેને આગામી બે સપ્તાહ માટે આ જામીન મળ્યા છે. જો બે અઠવાડિયાં પછી તેની ધરપકડ કરવામાં આવે છે, તો ફરી એકવાર દેશભરમાં ઉગ્ર દેખાવો થઈ શકે છે.

2. ઈમરાન ખાનને દેશભરમાં ખૂબ સમર્થન મળી રહ્યું છે. ફૈસલાબાદમાં હજારો વકીલોએ માર્ચ કાઢીને ઈમરાન ખાનને સમર્થન આપ્યું હતું. એ જ સમયે ઇમરાનના મામલામાં આર્મી ચીફ મુનીરથી ઘણા સેના અધિકારીઓ પણ નારાજ છે.

3. ઈમરાનના સમર્થનમાં શરૂ થયેલા હિંસક વિરોધપ્રદર્શનમાં અત્યારસુધીમાં 10 લોકોનાં મોત થયાં છે. 2000થી વધુ લોકોની ધરપકડ કરવામાં આવી છે. જો સામસામે આવી રીતે જ ચાલશે તો સ્થિતિ વધુ ગંભીર બની શકે છે.

4. કાયદો અને વ્યવસ્થા જાળવવા માટે પાકિસ્તાનના ઘણા પ્રાંતોમાં મોટી સંખ્યામાં સેના તહેનાત કરવામાં આવી છે.

ઈમરાન અંગે હવે પાકિસ્તાની સેનામાં પણ ફૂટ પડી

ઈમરાનથી પાકિસ્તાની સેનાની નારાજગી છતાં સેનામાં એક એવો વર્ગ છે, જે ઈમરાન ખાનનું સમર્થન કરી રહ્યો છે. ચાલો... આને 3 ઉદાહરણથી જાણીએ...

1. ઈમરાન ખાનની ધરપકડ બાદ તેના સમર્થકોએ લાહોરના કોર્પ્સ કમાન્ડર જનરલ સલમાન ફયાઝ ગનીના નિવાસસ્થાન અને ઓફિસને સળગાવી દીધી હતી.

આ દરમિયાન જનરલ ફયાઝ ઉગ્ર ભીડને સમજાવતા જોવા મળ્યા હતા. આ ઘટનાના થોડા સમય બાદ જનરલ ફયાઝના એક સંબંધીનો ફોન કોલ ઓડિયો વાઇરલ થયો હતો. આ ઓડિયોમાં ફયાઝના સંબંધીઓ કહેતા સાંભળવા મળે છે કે કોર્પ્સ કમાન્ડર જનરલ સલમાન ફયાઝ ગની વર્તમાન સેના પ્રમુખ મુનીરથી નારાજ છે.

તેમની નારાજગીનું કારણ ઈમરાન ખાનના કેસમાં સેનાપ્રમુખની દખલગીરી છે. આ ઓડિયો સામે આવતાં જ પાકિસ્તાન સેનાએ જનરલ ફયાઝને તેમના પદ પરથી હટાવી દીધા છે.

2. પાકિસ્તાનના ત્રણ વરિષ્ઠ સૈન્ય અધિકારી, લેફ્ટનન્ટ જનરલ આશિફ ​​ગફુર, લેફ્ટનન્ટ જનરલ શાકિબ મહમૂદ અને જોઈન્ટ ચીફ ઑફ સ્ટાફ કમિટી જનરલ શાહિર શમશાદ મિર્ઝા પણ સેનાપ્રમુખને મળ્યા અને તેમને ઈમરાન ખાનના કેસમાં દખલ કરવાનો ઇનકાર કર્યો.

3. પાકિસ્તાન સેનાએ તાજેતરના સમયમાં ઘણા વરિષ્ઠ સૈન્ય અધિકારીઓની બદલી અને બઢતી કરી છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આર્મી ચીફ મુનીર પોતાના મનપસંદ અધિકારીઓને વરિષ્ઠ પદ ઓફર કરી રહ્યા છે.