ભાસ્કર એક્સપ્લેનર:3 હજારની લોન માટે મહિલાની ન્યૂડ તસવીરો કરી વાઇરલ, જાણો કેવી રીતે ચાઇનીઝ લોન એપ્સ ફ્રોડથી લૂંટી રહી છે કરોડો

મુંબઈની એક 22 વર્ષની મહિલા દેશમાં વધી રહેલી લોન એપ ફ્રોડનો શિકાર બની હતી. આ મહિલાએ એક એપથી લોન લીધા બાદ, રિકવરી એજન્ટોએ રિકવરી માટે મહિલાની મોર્ફ કરેલી નગ્ન તસવીરો તેના સંપર્કમાં રહેલા લોકોને શેર કરી હતી.

આ મહિલાએ ક્રેડિટલોન નામની એપથી 5 હજાર રૂપિયાની લોન માંગી હતી, પરંતુ તેને માત્ર 3 હજાર રૂપિયા જ મળ્યા. લોન લીધાના એક અઠવાડિયામાં જ લોનની ચુકવણી માટે ધમકીભર્યા ફોન આવવા લાગ્યા. અલગ-અલગ 14 મોબાઈલ નંબર પરથી મહિલાને વાંધાજનક મેસેજ પણ મોકલવામાં આવ્યા હતા. મહિલાએ આ મામલે FIR નોંધાવી છે.

ઉત્તરપ્રદેશના ગાઝિયાબાદમાં થોડા દિવસો પહેલા લોન એપથી 2400 રૂપિયાની લોન લેનારી મહિલાએ પણ રિકવરી એજન્ટો દ્વારા વોટ્સએપ ગ્રુપમાં તેની નગ્ન તસવીરો શેર કરવા અંગે પોલીસમાં ફરિયાદ નોંધાવી હતી.

આવી સ્થિતિમાં, ચાલો સમજીએ કે લોન એપ ફ્રોડ અને તેનું ચાઈનીઝ કનેક્શન શું છે? આ એપ્સ લોકોને કેવી રીતે ફસાવીને લૂંટી રહી છે? ભારતમાં લોન એપ નેટવર્ક કેવી રીતે ફેલાયું?

લોન એપ ફ્રોડ નેટવર્ક ચીનથી ચાલે છે
દેશમાં છેલ્લા કેટલાક સમયથી ચાઈનીઝ લોન એપ દ્વારા લોકોને છેતરવાની અને લૂંટવાની અનેક ઘટનાઓ સામે આવી છે. પોલીસના જણાવ્યા અનુસાર અબજો રૂપિયાનો આ બિઝનેસ ચીનથી ચાલે છે. ભારતમાં કામ કરતી આ ચાઈનીઝ લોન એપના એજન્ટો વિદેશમાં બેઠેલા તેમના માસ્ટરને ક્રિપ્ટોકરન્સી દ્વારા પૈસા મોકલે છે.

આ વર્ષે એપ્રિલમાં, દિલ્હી પોલીસે કરોડો રૂપિયાની ચાઈનીઝ લોન એપ ફ્રોડના ઈન્ટરનેશનલ સિન્ડિકેટનો પર્દાફાશ કર્યો હતો અને દેશભરમાંથી એક મહિલા સહિત આઠ લોકોની ધરપકડ કરી હતી.

પોલીસના જણાવ્યા અનુસાર, આરોપી લોકોને લોન આપ્યા બાદ ધાકધમકી આપતો હતો અને પૈસા ચૂકવવાના નામે પૈસા પડાવતો હતો. પોલીસના જણાવ્યા અનુસાર, આ એપ્સના માસ્ટરમાઇન્ડ ચીનમાં છે, તેમજ તેમની લિંક દુબઈ, હોંગકોંગ, નેપાળ અને મોરેશિયસ સાથે છે. આ લોન એપના એજન્ટો ભારતમાંથી ક્રિપ્ટોકરન્સી દ્વારા ચીન, હોંગકોંગ અને દુબઈમાં નાણાં મોકલે છે.

દિલ્હીમાં આ કેસમાં થયેલી ધરપકડમાં પોલીસને એક ખાતામાંથી 8.25 કરોડ રૂપિયા એકઠા કરવામાં આવ્યા હતા, જ્યારે 25 અન્ય ખાતાઓ ફ્રીઝ કરવામાં આવ્યા હતા.

ગયા વર્ષે, EDએ, ચાઇનીઝ એપ લોન ફ્રોડની તેની તપાસ દરમિયાન, જાણવા મળ્યું હતું કે આ એપ્સ દ્વારા 1,400 કરોડ રૂપિયાના વ્યવહારો કરવામાં આવ્યા હતા. આમાંથી મોટા ભાગના નાણાં ચીન, હોંગકોંગ અને મોરેશિયસમાં ટ્રાન્સફર કરવામાં આવ્યા હતા. ગયા વર્ષે આ છેતરપિંડીના સંબંધમાં દક્ષિણ ભારતમાં 7 ચીની નાગરિકો સહિત 35 લોકોની ધરપકડ કરવામાં આવી હતી.

શું છે કરોડો રૂપિયાની ચાઈનીઝ લોન એપ ફ્રોડ?
તુરંત અથવા ઈન્સ્ટન્ટ લોનનું વચન આપતો ચાઈનીઝ એપ બિઝનેસ છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં ભારતમાં ઝડપથી વિકસ્યો છે. આ લોન ધિરાણ એપ્લિકેશન્સ કોઈપણ KYC દસ્તાવેજ ચકાસણી વિના, કોઈ લોન કરાર વિના દરેકને લોન આપે છે. આ તેની ઝડપી લોકપ્રિયતાનું કારણ બન્યું.

ભારતમાં લગભગ 1050 ઇન્સ્ટન્ટ લોન એપ્સ છે, જેમાં તેમના કામમાં ઘણી ગેરરીતિઓ જોવા મળી હતી. આમાંથી લગભગ 750 એપ્સ હજુ પણ ગૂગલ પ્લે સ્ટોર પર છે. તેમાંથી 300 એપ્સની વેબસાઈટ છે, જેમાં બહુ ઓછી માહિતી આપવામાં આવી છે. જ્યારે માત્ર 90 એપ્લિકેશન્સ પાસે ફિઝિકલ સરનામું છે.

ભારતમાં કોરોના પછી લોન એપ્સનો બિઝનેસ ફૂલ્યોફાલ્યો

2020 માં દેશમાં કોરોના રોગચાળા પછી, લોકોની નબળી આર્થિક સ્થિતિએ પણ લોનનું વિતરણ કરતી આ ચીની કંપનીઓને તેમના વ્યવસાયને વધારવામાં ઘણી મદદ કરી. આ લોન એપ્સ ડાઉનલોડ થતાની સાથે જ યુઝરના ખાતામાં થોડી રકમ ટ્રાન્સફર થઈ જાય છે, પરંતુ આ લોનનો વ્યાજ દર ઘણો વધારે છે. ક્યારેક 200% થી 500% સુધીના ઊંચા વ્યાજ દરો વસૂલવામાં આવે છે.

ડોક્યુમેન્ટ્સ અને વેરિફિકેશન વગર ઈન્સ્ટન્ટ લોન મેળવવાના લોભમાં લોકો આ એપ્સથી લોન લે છે. અહીંથી બ્લેકમેલિંગ અને ટોર્ચરનો ખેલ શરૂ થાય છે. લોન લેનારના પૈસા પરત કર્યા પછી પણ આ કંપનીઓ તે વ્યક્તિને વધુ પૈસા આપવાના નામે બ્લેકમેલ કરવાનું શરૂ કરે છે. તેને અને તેના પરિવારના સભ્યોને ધમકીભર્યા ફોન કરવામાં આવે છે.

આ એપ્સ, જેણે યુઝરની સંપૂર્ણ વિગતો એકઠી કરી છે, તે લેનારાને તેના પરિવારને મોર્ફ કરેલી અને અશ્લીલ તસવીરો મોકલીને બ્લેકમેલ કરે છે. આવી સ્થિતિમાં, વ્યક્તિ તેમને લોનની રકમ કરતા અનેક ગણા વધુ પૈસા આપવા માટે મજબૂર થાય છે.

ઘણી વખત આ એપ્સ લોકોને એટલી પરેશાન કરે છે કે લોકો આત્મહત્યા પણ કરી લે છે, પરંતુ આ એપ્સનો ધંધો ચાલુ રહે છે કારણ કે તેમને નવો શિકાર મળે છે.

ચાઈનીઝ લોન એપ્સ કેવી રીતે કામ કરે છે?
રિપોર્ટ્સ અનુસાર ભારતમાં આવી 1000 થી વધુ ચાઈનીઝ એપ્સ કામ કરી રહી છે, જે લોકોને ઈન્સ્ટન્ટ લોન અપાવવાના નામે કરોડોની છેડતીના ખેલમાં સામેલ છે. આ તમામ એપ્સની કામ કરવાની પદ્ધતિ લગભગ એકસરખી છે, ચાલો જોઈએ કેવી રીતે-

આ આખો ખેલ ચીનનો છે, દેશની સુરક્ષા પણ ખતરામાં છે
લોન એપ ફ્રોડની આ આખી ગેમ ચીનથી ઓપરેટ થાય છે. લોન એપ્સ દ્વારા છેતરપિંડીનો ધંધો નવો નથી. 2012માં ચીનમાં આ કારોબારને ઘણો વેગ મળ્યો. આ ઇન્સ્ટન્ટ લોન એપ્સે ચીનમાં $100 બિલિયનની લોનનું વિતરણ કર્યું છે.

2016માં, ચીનની સરકારે આ એપ્સ સામે કડક પગલાં લીધાં અને તેને રોકવા માટે, ચીને ઈન્ટરનેટ ફાઈનાન્સિયલ રિસ્ક સ્પેશિયલ રેક્ટિફિકેશન વર્ક લીડરશિપ ટીમ ઓફિસની રચના કરી.

ચીનની સરકારે આ એપ્સને તમામ બાકી લોન ક્લિયર કરવા અને તેમની બેગ બાંધવા માટે 2 વર્ષનો સમય આપ્યો હતો. આ પછી આ કંપનીઓએ પોતાનું ધ્યાન ભારત તરફ વાળ્યું. 2020માં કોરોના મહામારી પછી, આ એપ્સ ભારતમાં ઝડપથી ફેલાઈ ગઈ.

ચીનની સાથે લોન એપ્સ કંપનીઓએ બ્રિટન, આફ્રિકન દેશો, ઈન્ડોનેશિયા સહિત અન્ય ઘણા દેશોમાં પણ લોકોને છેતર્યા છે. જોકે આ તમામ દેશોએ આવી એપ્સ પર પ્રતિબંધ લગાવી દીધો હતો.

દિલ્હી પોલીસના જણાવ્યા અનુસાર, કેશ એડવાન્સ નામની લોન એપ એન્ડ્રોઇડ ડિવાઇસ પર પ્રોક્સી નેટવર્ક દ્વારા બનાવવામાં આવી હતી અને તેને ચીન સ્થિત સર્વર સાથે કનેક્ટ કરવામાં આવી હતી.

નિષ્ણાતોનું કહેવું છે કે આ લોન એપ્સના સર્વર ચીનમાં હોવાને કારણે તે દેશની સુરક્ષા માટે પણ ખતરો છે. ચહેરાની ઓળખની છબીઓ સાથે, તેઓ લોકોનો વ્યક્તિગત ડેટા પણ લે છે. જો વ્યક્તિ લોન લેતી વખતે પોતાનો આધાર પણ આપે છે, તો તે વ્યક્તિની અન્ય વિગતો અને આઈડી પ્રૂફમાંથી અલગ આધાર સિસ્ટમ તૈયાર કરી શકે છે.

આરબીઆઈએ ચાઈનીઝ લોન એપ્સની છેતરપિંડી અંગે ચેતવણી જારી કરી હતી
ગયા વર્ષે ડિસેમ્બરમાં, રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (RBI) એ આ એપ્સને લઈને ચેતવણી જારી કરી હતી, આ ઈન્સ્ટન્ટ લોન કંપનીઓને ધ્યાનમાં લઈને, RBIએ સામાન્ય લોકોને અનધિકૃત ડિજિટલ લોન એપ્સથી દૂર રહેવા કહ્યું હતું.

આરબીઆઈએ લોકોને અપીલ કરી હતી કે તેઓ કોઈ અજાણી વ્યક્તિ, વણચકાસાયેલ/અનધિકૃત એપ્સ સાથે તેમનું KYC શેર ન કરે.

આરબીઆઈએ લોકોને એવી અપીલ પણ કરી હતી કે આવી કોઈ પણ પ્રકારની છેતરપિંડીની ગતિવિધિઓની તાત્કાલિક પોલીસ અથવા આરબીઆઈને જાણ કરે.

આરબીઆઈ આ લોન ડિસ્બર્સિંગ એપ્સના ફંડના સ્ત્રોત વિશે માહિતી એકત્ર કરી રહી છે, પરંતુ આ પછી આ મામલે કોઈ કાર્યવાહી કરવામાં આવી નથી.

આવી છેતરપિંડીઓને રોકવા માટે, ડિજિટલ લેન્ડર્સ એસોસિએશન ઓફ ઈન્ડિયા (DLAI) એ કહ્યું હતું કે આ માટે એક નિયમ બનાવવો જોઈએ. આ નિયમ હેઠળ 60 દિવસથી ઓછા સમયની ટૂંકા ગાળાની લોન મંજૂર કરવી જોઈએ નહીં. ઉપરાંત, લોનની પ્રક્રિયા કરતા પહેલા વ્યાજ દર દર્શાવવો જોઈએ.

નિષ્ણાતોના મતે, આવી છેતરપિંડીથી બચવા માટે, લોકોએ તેમની જાણ વગર કોઈપણ એપથી લોન લેવાનું ટાળવું જોઈએ. ઉપરાંત, આ એપ્સ ઇન્સ્ટોલ કરતી વખતે, સંપર્કો, છબીઓ, સ્થાન જેવી પરવાનગીઓ આપવી જોઈએ નહીં.