22 થી 30 જાન્યુઆરી સુધી ગુપ્ત નવરાત્રિ:નવ દિવસ દસ મહાવિદ્યાઓનું ધ્યાન ધરો , વર્ષમાં ચાર વખત આવે છે નવરાત્રિ

આજથી એટલે કે રવિવારથી માહ મહિનાની ગુપ્ત નવરાત્રીની શરૂઆત થઇ ગઈ છે. ગુપ્ત નવરાત્રિમાં દેવીના દસ મહાવિદ્યા સ્વરૂપોની પૂજા કરવામાં આવે છે. હિન્દી પંચાંગમાં નવરાત્રી વર્ષમાં ચાર વખત આવે છે. ચૈત્ર મહિનામાં પ્રથમ, અષાઢમાં દ્વિતીય, આસોમાં ત્રીજી અને માહ મહિનામાં ચોથી. તો માહ અને અષાઢ મહિનાની નવરાત્રિ ગુપ્ત માનવામાં આવે છે. ચૈત્ર અને આસો માસની નવરાત્રીને પ્રાગટ્ય પણ ગણવામાં આવે છે.

ઉજ્જૈનના જ્યોતિષાચાર્ય પં. મનીષ શર્માના જણાવ્યા અનુસાર, ગુપ્ત નવરાત્રિમાં દેવી માતાની દસ મહાવિદ્યાઓના સ્વરૂપો માટે ગુપ્ત પ્રથાઓ કરવામાં આવે છે. આ મહાવિદ્યાઓમાં મા કાલી, તારા દેવી, ષોડશી, ભુવનેશ્વરી, ભૈરવી, ચિન્નમસ્તા, ધૂમાવતી, બગલામુખી, માતંગી અને કમલા દેવીનો સમાવેશ થાય છે.

નવરાત્રિનો સમય ઋતુઓ સાથે સંબંધિત છે
પં. શર્મા જણાવે છે કે, નવરાત્રિનો સમય ઋતુઓના સંધિકાળ સાથે સંબંધિત છે. સંધિકાલ એટલે એક ઋતુનો અંત અને બીજી ઋતુની શરૂઆત. ચૈત્ર માસની નવરાત્રિ દરમિયાન વસંતઋતુ સમાપ્ત થાય છે અને ઉનાળાની ઋતુ શરૂ થાય છે. અષાઢ માસની નવરાત્રિ દરમિયાન ઉનાળાની ઋતુ પૂરી થાય છે અને વરસાદની ઋતુ શરૂ થાય છે. આસો નવરાત્રિના સમયે વરસાદની ઋતુ પૂરી થાય છે અને શિયાળાની ઋતુ શરૂ થાય છે. માહ મહિનાની નવરાત્રિ દરમિયાન શિયાળાની ઋતુ પૂરી થાય છે અને વસંતઋતુની શરૂઆત થાય છે.

ઋતુના સંધિકાળમાં વ્રત કરવું ફાયદાકારક
નવરાત્રિના દિવસોમાં ઉપવાસ કરવામાં આવે છે. દેવી માતાના ભક્તો અન્નનો ત્યાગ કરે છે અને ફળાહાર જ કરે છે. પૂજા, જપ, તપ અને ધ્યાનથી મન શાંત થાય છે, નકારાત્મક વિચારો દૂર થાય છે. ફળ ખાવાથી શરીરને ફાયદો થાય છે અને ધ્યાન કરવાથી મનને ફાયદો થાય છે.ઉ પવાસ કરવાથી આપણા પાચનતંત્રને આરામ મળે છે. ખાવા-પીવામાં સંયમ રાખવાથી આપણે હવામાન સંબંધિત રોગોથી બચી શકીએ છીએ. શરીરની રોગપ્રતિકારક શક્તિ સતત વધતી જાય છે. ખાવા-પીવામાં સંયમ રાખીએ તો આળસ આવતી નથી અને મન પૂજામાં મગ્ન રહે છે, ભટકતું નથી.પૂજા પછી એકાગ્ર મનથી કરેલા અન્ય કાર્યોમાં સફળતા મળે છે.

ગુપ્ત નવરાત્રિના વ્યવહારમાં સાવધાની રાખો
મહાવિદ્યાની પ્રથા સામાન્ય પૂજા કરતા અલગ છે. એટલા માટે આ પ્રથાઓ અધૂરી માહિતી સાથે ન કરવી જોઈએ. જો તમે કોઈ નિષ્ણાત બ્રાહ્મણની મદદથી દેવી સાધના કરો તો સારું રહેશે.