10 એપ્રિલે રામનોમ:રામ ભગવાને રામેશ્વર જ્યોતિર્લિંગ સ્થાપિત કર્યું હતું, આ મંદિર શિવજી સાથે જ શ્રીરામની પૂજા માટે પણ ખાસ છે

રવિવાર, 10 એપ્રિલના રોજ રામનોમ છે. ત્રેતાયુગમાં આ તિથિએ ભગવાન વિષ્ણુએ રાજા દશરથને ત્યાં રામ સ્વરૂપમાં અવતાર લીધો હતો. રામનોમના દિવસે શ્રીરામજીના મંદિરમાં દર્શન અને પૂજા કરવાનું ખાસ મહત્ત્વ છે. આજે જાણો આ શિવ મંદિર વિશે, જેને શ્રીરામજીએ સ્વયં સ્થાપિત કર્યું હતું. આ મંદિર બાર જ્યોતિર્લિંગમાંથી એક રામેશ્વર જ્યોતિર્લિંગ છે. શ્રીરામજીએ આ જ્યોતિર્લિંગને સ્થાપિત કર્યું હતું. જેથી અહીં દર્શન-પૂજા કરવાથી શિવજી સાથે શ્રીરામની પણ કૃપા મળે છે. રામાયણ પ્રમાણે શિવજી શ્રીરામના આરાધ્ય દેવ છે. જે લોકો શિવ પૂજા કરે છે, તેમને શ્રીરામની પ્રસન્નતા પણ મળે છે.

દક્ષિણ ભારતના તમિલનાડૂના રામનાથપુરમમાં રામેશ્વર જ્યોતિર્લિંગ સ્થાપિત છે. રામાયણ સમયે એટલે ત્રેતા યુગમાં રાવણનો આતંક હતો. રાવણથી બધા જ દેવી-દેવતા, ઋષિ-મુનિ અને મનુષ્ય ત્રસ્ત હતાં. તે સમયે ભગવાન વિષ્ણુએ રાવણ અને તેમની જેવા અસુરોનો અંત કરવા માટે રામ અવતાર લીધો હતો.

શ્રીરામ, લક્ષ્મણ અને સીતા વનવાસમાં હતાં, તે સમયે રાવણે છળ કરીને સીતાનું હરણ કરી લીધું હતું. તે પછી શ્રીરામજીએ હનુમાનજી અને વાનર સેનાની મદદથી રાવણનો વધ કરી દીધો અને સીતાજીને મુક્ત કરાવ્યાં હતાં. લંકાથી પાછા ફરતી સમયે શ્રીરામ દક્ષિણ ભારતના સમુદ્ર તટ પર રોકાયા હતાં. લંકા વિજય પછી શ્રીરામજીએ દક્ષિણમાં સમુદ્ર કિનારે બાલૂ (એક પ્રકારની માટી)થી શિવલિંગ બનાવ્યું હતું અને તેની પૂજા કરી હતી. માન્યતા છે કે તે પછી આ શિવલિંગ વજ્ર સમાન બની ગયું હતું.

એક માન્યતા એવી પણ છે કે બ્રાહ્મણ રાવણનો વધ કરવાથી શ્રીરામજી ઉપર બ્રહ્મ હત્યાનું પાપ લાગ્યું હતું. તે સમયે ઋષિઓએ શ્રીરામને કહ્યું હતું કે બ્રહ્મ હત્યાના પાપથી મુક્તિ મેળવવા માટે તેમણે શિવલિંગ સ્થાપિત કરીને અભિષેક કરવો જોઈએ. તે પછી રામજીએ દક્ષિણ તટ ઉપર બાલૂ (એક પ્રકારની માટી)થી શિવલિંગ બનાવીને તેની પૂજા કરી હતી.

આ મંદિર સાથે જોડાયેવી ખાસ વાતો
હાલ રામેશ્વર જ્યોતિર્લિંગની જે ઇમારત છે તે 350 વર્ષ જૂની છે. અહીંની વાસ્તુકળા અને શિલ્પકળા ખૂબ જ આકર્ષક છે. મંદિર પહેલાંથી જ પશ્ચિમ સુધી લગભગ એક હજાર ફૂટ અને ઉત્તરથી દક્ષિણ સુધી લગભગ 650 ફૂટ ક્ષેત્રમાં બનેલું છે.

અહીંના મુખ્ય દ્વાર ઉપર લગભગ સો ફૂટ ઊંચું એક ગોપુરમ છે. રામેશ્વર મંદિર ક્ષેત્રમાં ધનુષ કોટિ, ચક્ર તીર્થ, શિવ તીર્થ, અગસ્ત્ય તીર્થ, ગંગા તીર્થ, યમુના તીર્થ વગેરે પવિત્ર જગ્યાઓ બનેલી છે. આ બધા તીર્થ જગ્યાઓના દર્શન અને પૂજન પછી રામેશ્વર જ્યોતિર્લિંગ ઉપર જળ ચઢાવવામાં આવે છે.

ગંગા નદીના જળથી જ્યોતિર્લિંગનો અભિષેક
રામેશ્વર જ્યોતિર્લિંગનો અભિષેક ગંગા જળથી કરવામાં આવે છે. તેના માટે ગંગા જળ ઉત્તરાખંડથી અહીં પહોંચાડવામાં આવે છે. આદિ ગુરુ શંકરાચાર્યજીએ ચાર ધામની સ્થાપના કરી હતી. તેમાં રામેશ્વર પણ સામેલ છે. આ મંદિરમાં જ્યોતિર્લિંગ સાથે જ શિવજીની પ્રતિમા પણ છે. મંદિરમાં નંદીની વિશાળ મૂર્તિ સ્થાપિત છે.

રામેશ્વર કેવી રીતે પહોંચવું
રામેશ્વર માટે ખૂબ જ સારું નેટવર્ક છે. દેશના અનેક ભાગમાં અહીંથી રેલ સુવિધા મળી રહે છે. અહીંનું સૌથી નજીકનું એરપોર્ટ મદુરાઈમાં આવેલું છે.

રામેશ્વરની યાત્રા માટેનો સૌથી સારો સમય
રામેશ્વરમાં શિયાળાનું વાતાવરણ ખૂબ જ સુખદ હોય છે. શિયાળા દરમિયાન રામેશ્વર દર્શન કરવા માટે જવું જોઈએ.