વિશ્વામિત્ર પહેલા રાજા હતા બાદમાં ઋષિ બન્યા:સારા લોકોની સંગતમાં રહેવા ઇચ્છતા હોવ તો ક્રોધ, અહંકાર જેવી ખરાબ ટેવથી દૂર રહેવું જોઈએ

સારા લોકોની સંગતમાં રહેવા માગતા હોવ તો ક્રોધ, અહંકાર જેવી ખરાબ ટેવથી દૂર રહેવું જોઈએ. ઋષિ વિશ્વામિત્ર સાથે જોડાયેલી એક ઘટના છે. ઋષિ બનતા પહેલા તે રાજા હતાં. વિશ્વામિત્રએ રાજ્ય છોડી દીધું અને તપસ્યા શરૂ કરી, કારણ કે તે બ્રહ્મા ઋષિ બનવા માગતા હતા. તેણે કઠોર તપસ્યા કરી, પણ તેને આ પદ નહોતું મળતું. અન્ય ઋષિઓએ એક વિશ્વામિત્રને કહ્યું કે જ્યાં સુધી વશિષ્ઠ મુનિ તમને બ્રહ્મર્ષિ નહીં કહે ત્યાં સુધી તમે રાજવી તરીકે જ ઓળખાશો. વિશ્વામિત્ર પોતાના માટે રાજવી શબ્દ સાંભળવા માંગતા ન હતા અને વશિષ્ઠ તેમને બ્રહ્મર્ષિ કહેતા ન હતા.

આ બાદ વશિષ્ઠજી અને વિશ્વામિત્રજી વચ્ચે વિવાદ વધવા લાગ્યો હતો. એકવાર વિશ્વામિત્રજીએ વિચાર્યું કે આજે કોઈક રીતે વશિષ્ઠને હરાવીને દબાણ બનાવીને અથવા હિંસાનો ઉપયોગ કરીને મારે તેમના મુખથી કહેવું જોઈએ કે વિશ્વામિત્ર બ્રહ્મર્ષિ બોલાવું છે.

આ બાદ વિશ્વામિત્ર ગુસ્સામાં આવીને વશિષ્ઠજીના આશ્રમમાં પહોંચ્યા. અંધારું થઈ રહ્યું હતું, પણ ચંદ્રને કારણે થોડો પ્રકાશ હતો. આ સમયે વશિષ્ઠ તેની પત્ની અરુંધતી સાથે વાત કરી રહ્યા હતા. અરુંધતીજીએ કહ્યું કે આજે વાતાવરણ ખૂબ જ સરસ છે, જુઓ ચાંદની કેટલી ઠંડી છે, કેટલો પ્રકાશ છે.

વશિષ્ઠજીએ કહ્યું કે તમારી વાત તો સાચી છે. સાચે જ આજનો ચાંદની વિશ્વામિત્રની તપસ્યાના પ્રતાપે ચમકી રહી છે.

વિશ્વામિત્ર આ વાતો સાંભળી રહ્યા હતા. વશિષ્ઠજી પાસેથી તેમના માટે સારી વાતો સાંભળીને તેમને પોતાની જાત પર ગુસ્સો આવવા લાગ્યો. વિશ્વામિત્ર વિચારવા લાગ્યા કે મેં વશિષ્ઠનું આટલું બદનામ કર્યું છે. મેં તેમના પર હુમલો કર્યો તેમના પુત્રોને મારી નાખ્યા હંમેશા તેમની સાથે ખરાબ કામ કર્યું છે તેમ છતાં તેઓ મારી તપસ્યા માટે મારી ખૂબ પ્રશંસા કરે છે.

વશિષ્ઠની વાત સાંભળીને વિશ્વામિત્રને ખૂબ જ પસ્તાવો થયો. તે પોતાના શસ્ત્રો છોડીને દોડીને વશિષ્ઠના પગમાં પડી ગયા હતા. વશિષ્ઠજીએ તેમને ઉપાડ્યા અને કહ્યું કે હું તમારું બ્રહ્મર્ષિ વિશ્વામિત્ર સ્વાગત કરું છું.

આ સાંભળીને વિશ્વામિત્ર સમજી ગયા કે જ્યાં સુધી હું અહંકારી, ક્રોધિત અને હિંસક હતો ત્યાં સુધી વશિષ્ઠજીએ મને બ્રહ્મર્ષિ ન કહ્યા, હવે જ્યારે મેં આ દુષણો છોડી દીધા છે, ત્યારે તેમણે મને બ્રહ્મર્ષિનું પદ આપ્યું છે. વશિષ્ઠજીએ મારા બધા અપરાધો માફ કરી દીધા. ક્ષમા એ વિદ્વાન લોકોનું આભૂષણ છે.

ઋષિ વિશ્વામિત્રની શિખામણ
આ પ્રસંગમાંથી આપણે શીખી શકીએ છીએ કે જ્યાં સુધી વિશ્વામિત્ર અહંકારી, ક્રોધિત અને હિંસક હતા ત્યાં સુધી તેમને વશિષ્ઠ ઋષિનો સંગ ન મળી શક્યો અને તેઓ ઋષિનો દરજ્જો મેળવી શક્યા નહીં. જ્યારે તેણે પોતાના આ દુષણો છોડી દીધા, ત્યારે તેને બ્રહ્મર્ષિનું પદ અને વશિષ્ઠ મુનિનો સંગ મળ્યો. આપણે પણ આ બુરાઈઓને જલદી છોડી દેવી જોઈએ, તો જ આપણને સારા માણસોનો સંગાથ મળી શકશે.