હિંદુ કેલેન્ડરનો અંતિમ દિવસ:ફાગણ મહિનાની પુનમનાં દિવસે દાન કરવાથી અક્ષય પુણ્ય ફળની પ્રાપ્તિ થાય છે, અને આ દિવસે શ્રાદ્ધ કરવાથી પિતૃઓ તૃપ્ત થાય છે

ફાગણ મહિનાની પુનમનો દિવસ ખાસ માનવામાં આવે છે. પરંપરાઓ અને માન્યતાઓ અનુસાર ફાગણ મહિનાની પુનમના દિવસે ઉપવાસ કરવાથી અનેક ગણું પુણ્ય પ્રાપ્ત થાય છે, અને તમામ પ્રકારની પરેશાનીઓ દૂર થાય છે. આ દિવસે સૂર્યોદયથી સાંજના ચંદ્રના ઉદય સુધી વ્રત રાખવામાં આવે છે.

આ દિવસે ઉપવાસ કરતી વખતે ભગવાન વિષ્ણુની વિશેષ પૂજા અને સત્યનારાયણ વ્રત કથાની પરંપરા છે.હોળીકા દહન પણ આ તારીખે પ્રદોષ કાળમાં સાંજે કરવામાં આવે છે.

પુરાણો અનુસાર અક્ષય પુણ્યનો દિવસ
ફાગણ એ હિંદુ કેલેન્ડરનો અંતિમ દિવસ છે અને આ મહિનાનો છેલ્લો દિવસ એટલે પુનમ. આ દિવસે આપવામાં આવેલા દાનનું વિશેષ મહત્ત્વ માનવામાં આવે છે. આ દિવસે કરવામાં આવેલું દાન અક્ષય પુણ્ય ફળની પ્રાપ્તિ કરાવનાર છે. તેથી જ આ દિવસે તીર્થયાત્રામાં સ્નાન કરવાની અને શ્રદ્ધાપૂર્વક અન્ન, જળ, સોનું કે વસ્ત્રોનું દાન કરવાની પરંપરા છે.

પૂર્વજોની તૃપ્તિનો તહેવાર
પિતૃપૂજાનું આ દિવસે વિશેષ મહત્વ છે. મત્સ્ય, નારદ અને વિષ્ણુધર્મોત્તર પુરાણમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે આ દિવસે પિતૃઓ શ્રાદ્ધ અને બ્રાહ્મણ ભોજન અર્પણ કરીને તૃપ્ત થાય છે. આ દિવસે અનેક જગ્યાએ તર્પણ અને પિંડદાન પણ કરવામાં આવે છે. આ દિવસે પિતૃઓની પૂજા કરવાથી પિતૃદોષની અસર ઓછી થાય છે.

પૂજા-અર્ચના માટે વિશેષ દિવસ
ફાગણ મહિનાની પુનમના દિવસે સૂર્યોદય પહેલા ઉઠીને યાત્રાધામમાં સ્નાન કરવાની પરંપરા છે. પુરાણોમાં અનુસાર આમ કરવાથી તમામ પ્રકારના પાપો નાશ પામે છે. સ્નાન પછી શ્રાદ્ધ અનુસાર ભગવાન વિષ્ણુની દાન, વ્રત અને પૂજા કરવાનો સંકલ્પ લેવામાં આવે છે. ત્યારબાદ ઘરમાં ભગવાન વિષ્ણુની પૂજા કર્યા બાદ મંદિરમાં જઈને દર્શન કરવામાં આવે છે. દિવસ દરમિયાન સત્યનારાયણ કથાનું પઠન કરવામાં આવે છે. ફાગણી પુનમના દિવસે જરૂરિયાતમંદ લોકોએ અન્ન, જળ અને વસ્ત્ર તદુપરાંત જરૂરી વસ્તુઓનું દાન કરવું જોઈએ.